Liverpool - She Loves You

Manchester havaalanında pasaport kontrolü esnasında polis "Sadece Manchester'da mı kalacaksınız, yoksa gezme var mı?" diye sordu. "Geziyoruz" dedik. "Önce Liverpool, oradan da Edinburgh". Polis güldü "Kesin futbol fanlarısınız" dedi. Anama küfür edilmiş gibi oldum. "Absolutely not" dedim. Yani tam adamını buldun, oturup, Man-U, City, Liverpool falan geyiği yapacak.

Bilmiyor tabii bundan kırk yıl önce futbol ile olan tüm bağlarımı bir Beşiktaş-Ankaragücü maçımda kopardığımı.

Beşiktaşlı bir arkadaşın peşine takılıp, gitmiştim maça. Tribünde yer açmak için önce Beşiktaşlı maymunlar bizi Ankaragücü tarafına doğru itmeye başladılar. Arada polis var tabii, biz polislere doğru gittikçe polisler bizi copluyorlardı. İki saat boyunca düzenli olarak cop, tekme, vesaire yedik.

Maç esnasında bu kez Ankaragüçlü maymunlar ellerine ne geçtiyse bize atmaya başladılar. Plastik su şişelerini dolu halde fırlatıyorlardı. Bunlardan korunmak kolay sayılırdı. Ceketinizi kafanızın üstünde yelken gibi açınca, doğrudan size isabet etseler bile, sekip, gidiyorlardı. Ancak ayran kutuları birer el bombası gibiydiler. Düştüklerinde patlıyorlardı ve tribünde bembeyaz boyalı bölgeler oluşuyordu. Üstüm başım ayran ve sudan sırılsıklam olmuştu. İtoğluitler bir de bozuk para atıyorlardı. Bu paralar bizi iten Beşiktaşlı maymunlara kadar yetişmiyordu ancak biz sınır bölgesinde kaldığımız için tam anlamıyla ateş altındaydık. Balistik ve yerçekimi yüzünden bu paralar özellikle insanın kafasına geldiğinde acayip can yakıyorlardı.

Maç bitti, biz de kendimizi stadın dışına attık. Bu kez dışarda bir arbede başladı. Ben gruptan ayrı kaldım. Cüzdanım ceketimin cebinde, ceketim de beraber gittiğim arkadaşta kalmıştı, o arkadaşın Beşiktaş bayrağı da bende. Bu kez bayrağı gören Ankaragüçlüler etrafımı sardılar ve beni evire çevire dövdüler.

Yerlerde yuvarladığım için olan biteni göremiyordum ama herhalde polis geliyor diye beni bırakıp kaçtılar.

Ayağa kalktım ve ilk iş Beşiktaş bayrağını fırlatıp, attım. Saatlerce ateş altında, aç, susuz maçı bekledikten sonra akşam sopamı yemenin huzuruyla eve doğru yola koyuldum. Cüzdanım olmadığından yapacak bir şey yok, tabana kuvvet, Ankara'yı bilenleriniz daha iyi takdir edecektir, Ulus'tan Gaziosmanpaşa'ya kadar yürüdüm.

Futbol kariyerim böylece daha başlamadan sonlanmıştı.

Sınır polisini hayal kırıklığına uğrattığımın farkındaydım ancak çok umrumda da değildi.

Liverpool'un bir ruhu var!

Liverpool'a Liverpool F.C. için değil, müziğin kitabını baştan aşağı yeniden yazmış bir grup için gidiyordum.

Bu grup The Beatles sevgili arkadaşlar!

Meraklı olanlarınız biliyordur, The Beatles Liverpool’dan gelmedir.

Grubun iki asından biri gitarist John Lennon'un babası gemiciydi. John'ın doğduğu gün dahil, çoğunlukla evde değil, denizdeydi. Ancak evini ihmal etmiyor, düzenli olarak para gönderiyordu. Ancak baba Lennon bir gün ortalıktan kayboldu ve altı ay sonra ortaya çıkıp, evine döndü. Heyhat, anne Lennon başka bir adamın çocuğuna hamileydi. John'a teyzesi sahip çıktı. Sonra baba Lennon, John'ı Yeni Zelanda'ya götürmek isteyince iş mahkemeye gitti, John önce babayı seçse de, son anda annesiyle kalmaya karar verdi. Ama en sonunda ihale yine teyzeye kaldı, ve John Teyzesi ile büyüdü.

Liverpool'un bir ruhu var!

Grubun aslarından ikincisi, basçı Paul McCartney'nin annesi bir hemşire, babası ise savaştan önce ticaret, sonrasında ise itfaiyecilikle iştigal etmekteydi. Savaş bittikten sonra anne ebe, baba ise yeniden tüccar olmuştu.

Hem John, hem de Paul'un kökenleri İrlanda'dır. Her ikisi de The Beatles'in şarkılarının ezici çoğunluğunu yazmış, ve söylemişlerdir.

Grubun ikinci gitaristi George Harrison'ın babası eskiden bir gemide çalışmış olsa da, otobüslerde biletçilik yapmaktadı. Anne Harrison ise bir mağazada tezgahtardı. Anne Harrison'ın kökenleri de İrlanda'daydı.

Grubun son üyesi Ringo Starr, yada gerçek ismiyle Richard Starkey'in ailesi, grubun gerisi kadar işçi ve emekçi bir geçmişten ziyade, biraz daha bohem bir hayat biçimine sahipti. Ringo tek çocuktu ve bu müzik dinleyip, dans etmeyi seven çift ile biraz daha el bebek, gül bebek büyümüştü.

John Lennon, 1957 yılında, on yedi yaşındayken Quarrymen, yani taş ocağı işçileri isimli bir grupta çalıyordu. Grup, Liverpool'ın dışında, hem de bayağı dışımda - gittiğim değil, gidemediğim için ne kadar uzakta olduğunu biliyorum, Woolton isimli bir semtin festivalinde çalmıştı. Ortak bir arkadaşları, Woolton'da bulunan St Peter's Church isimli kilisenin karşısındaki bir salonda Lennon ile McCartney'yi tanıştırdı.

St Peter's Church kilisesindeki mezarlıktaki mezar taşlarından biri Eleanor Rigby ismini, mezarda yatanın bir akrabası olarak gösterir. Yine aynı mezarlıkta başka bir mezar taşının üzerinde McKenzie ismi yazılmıştır. Paul ve John, kilisenin yanında, devamlı çaldıkları okula gitmek için bu mezarlığı kestirme olarak kullanırlarmış.

Herhalde The Beatles'ın unutulmaz şarkısı Eleanor Rigby'nin nereden geldiğini anladınız. İşin komiği, McCartney ısrarla şarkıyı yazarken bu mezarlıktan ilham almadığını, mezar taşlarının olsa olsa bilinç altından şarkının sözlerini etkilediğini söylemektedir, ancak haliyle buna pek de inanan yoktur.

Paul, arkadaşı George Harrison'ı gruba davet etmiş, John ise George'un gitarını beğenmiş olsa da çok genç olduğu nedeniyle gruba uyum sağlayacağına emin olamamıştır. Yine Paul'un ayarladığı ikinci bir okazyonda, George, bir belediye otobüsünün ikinci katında gitarı ile bir şov yapmış, ve sonrasında John onu gitarist olarak gruba almaya razı olmuştur.

The Quarrymen'in geri kalan müzisyenleri gruptan ayrılıp, kendi yollarına gittiklerinde, o aralar üçü de gitarist, John, Paul, George ve kalan basçıları, bir davulcu bulabildiklerinde orada burada çalmaya devam ediyorlardı.

Liverpool'dayız

Bu arada grubun ismi de evrilmeye başlamıştı. The Quarrymen önce Beatals, sonra da Silver Beatles olmuş, en sonunda ise kısaca The Beatles olarak kalmıştı.

O zamanki menejerleri sayılabilecek, aslen çakma bir organizatör gruba davulcu olarak Pete Best isimli bir müzisyeni yamamış, sonra da gruba Hamburg'da, kerhanenin tam ortasında, üç beş strip klübün birleşmesiyle genişlemiş bir mekanda çalmaları için bir iş ayrlamıştı.

Klübün sahibi bunların rakip başka bir klüpte de çaldığını öğrenince önce Alman otoritelerine yaşını büyük göstererek çalışma izni alan George'u ihbar etmiş, sonra da klüpte bir prezervatifi ateşe veren Paul ve Pete'i kundakçı olarak tutuklatmıştı. Almanlar bunların üçünü de ülkeden attılar.

Buradan sonra ikinci bir Almanya deneyimi dahil, grup biraz her telden, her dilden olmuştu. Basçıları da gidince Paul gitarı bırakıp, basa geçti.

Grup Liverpool'a döndüğünde, The Cavern Club isimli bir klüpte düzenli olarak çalmaya başladı.

The Cavern Club'ın Kapısındayız

The Cavern Club, kariyerine bir caz mekanı olarak başlamıştı, ancak sonradan günün modası Rock'n'Roll müziğine evrildi.

The Beatles bu klüpte günün modası, Elvis'ten, Little Richard'dan falan şarkıları çalıp, söylüyorlardı. Sayısı az olmakla birlikte, kendi tarzı şarkılarını da araya sıkıştırıyorlardı.

The Beatles bombası işte bu performansların birinde patladı sevgili arkadaşlar. Brian Epstein isimli lokal bir müzik otoritesi The Beatles'ı The Cavern Club'da dinledi, deli oldu.

Sonrasında grup Best'i yollayıp, yerine Ringo Starr'ı aldı ve The Beatles kısa bir süre içinde bugün bildiğimiz The Beatles'a evrildi.

The Cavern Club da, The Beatles sevenlerinin bir mabedi haline dönüştü.

The Cavern Club

GPS bizi The Cavern Club'a getirdiğinde Jelena bozuk bir ifade ile "Kapalı" dedi. Gerçekten de üzerinde mekanın isminin yazılı olduğu kapının üzerinde koca bir asma kilit vardı. Sevgili karım benim burayı ne kadar çok görmek istediğimi bildiğinden en az benim kadar üzülmüştü.

Ancak bu senaryoda yolunda gitmeyen bir şeyler vardı. İsviçre'de, geziyi planlarken gördüğüm resimdeki kapı ile üzerinde kilit bulunan bu kapı birbirine benzemiyordu.

Biraz ilerleyince doğru girişi bulduk. The Cavern Club açıktı!

Kapının önünde gençten bir adam, ama sarhoş mu, uçmuş mu, anlamak zor, yıkılıyor.

"Gjjjjjoooooin innnnn?" diye sordu. "Yes" dedik. "İiiiiiiitzzzzzzz ghghghgreeeeeyt" dedi. "İçeri çocukla girebilir miyiz?" diye sordum, "Bbbbiiiiiiitııııılz izszsz aaaa ghghghgreeeeeyt beeeeenddddd" diye cevap gerdi. Kapıdaki 'bouncer' güldü, çocukla girebilirsiniz gibisinden başını salladı.

Bar Hopping

Merdivenlerden yerin yedi kat dibine indik, sonra da içeri girdik. Elli altı yaşımda öyle çığlıklar atıp, ağlamadım tabii, ama içim şöyle bir inip, kalktı. Sonuçta etiyle kemiğiyle The Cavern Club'daydım amk.

Söylediklerine göre dekoru The Beatles zamanlarıyla aynı tutmuşlar. Bir çocuk da akustik gitarıyla The Beatles'ın o günlerde çaldıkları şarkıları çalıyor. Bence o günlerin havasını çok güzel vermişler. Öyle Amerikalılar'ın Las Vegas'ta yaptıkları gibi bir Elvis kopyesini soytarı gibi giydirip, Wooden Heart söylerken kızların yanaklarını okşatmıyorlar.

The Cavern Club'da uzun sayılabilecek kadar kaldık, sonra da aynı cadde üzerindeki başka bir pub'a geçtik. Bar hopping malumunuz. Ben Birleşik Krallık'taki pub'ların delisi oldum sevgili arkadaşlar. Hem dekorları, hem müzikleri, hem de yiyecek ve içecekleri mükemmel ötesi.

Liverpool'daki kısa gezimizi sonlandırıp, Manchester'a dönmek üzere trenimize bindik.

Liverpool bence ruhu olan bir şehir sevgili arkadaşlar. İnsan gezerken kenti içinde hissedebiliyor. İnsanlar da çok iyi, yardımsever ve güler yüzlüler.

Kesinlikle görün derim.

Manchester - Sol Eller Havaya!

Sevgili arkadaşlar, bugünkü konumuz gereği biraz komünizmin köklerini araştıracağız. Ne olur komünizm dediğimde sosyalizmi de anlayın çünkü aralarındaki yapay fark yazımızın anlamını değiştirmeyecek kadar küçük.

Birçoğumuz, komünizm, sosyalizm gibi sol ideolojileri genellikle Rusya ve Çin ile özdeşleştiririz. Bu da fazlasıyla doğal bir reflekstir. Çünkü Rusya ve Çin, dünya üzerimde komünizm ile yönetilen - kendi iddaları tabii - önemli büyüklükte iki ülkedir. Bu kokteyle tat versin diye bir tutam Küba, Vietnam falan da eklerseniz, ortalık bayağı bayağı kırmızılaşmaya başlar.

Ancak, tanıdığım bir çok eski/hala komünist arkadaşımın hayallerini yıkma pahasına söylemeden edemeyeceğim. Komünizm, ne Rusya'da, ne Çin’de doğmuştur. Hatta komünizm doğduğunda, bu iki ülkede birinci sınıf Orta Çağ artığı monarşiler vardı. Aynı şekilde bu iki ülkede komünizmin temeli, endüstriyelleşme ve ezilen bir işçi sınıfı falan da o zamanlar hiç bir şekilde yoktu. Neredeyse tamamı kırsal, yani köylü bir nüfus vardı ve tabiatıyla katma değer, kapital falan gibi kavramlar da bu ülkenin halklarına pek uygulanabilir değildiler.

Hard core kominist okuyucuların "Ama köylü nüfus sömürülmüyor muydu?" dediğini duyar gibiyim. Aslında köylü nüfusun sömürüldüğü doğrudur tabii ki. Ancak köylü nüfus, ağalığın, beyliğin icad edildiği Ortaçağ'dan beri sömürülmekteydi. Yani bunları kurtarmak için Marks'a, Lenin’e falan gerek yoktu. Robin Hood bu işi gayet güzel beceriyordu.

Zaten bu yüzden kırk sene öncesinin copy/paste komünistleri, Türkiye'de işçinin, emekçinin özgürlüğü falan diye ortaya atıldılar, sonra bir de baktılar ki ülkede ne endüstri, ne de öyle hatrı sayılır, sömürülen bir işçi sınıfı var. Sonrasında söylemlerini işçinin/köylünün özgürlüğü şeklinde değiştirdiler,. Ancak bir kez daha gördüler ki, köylüleri sömüren Das Kapital sermayedarlar değil, toprak ağalarıydı. Sözde gaddar, özel sektör kapitalist sermaye sahiplerinin işçileri ise hayatlarından oldukça memnundular.

İşin ilginçi, bu köylü temelli komünizm Türkiye’de tutmamış olsa da, Çin, köylüleri temel alan komünist bir devrim gerçekleştirdi. Mao, Çinli köylülere opera dinleterek başa geldi. Ancak Çin, günümüzün anlamında gerçek bir endüstri toplumuma dönüştüğünde, yani tam komünizmin şakkadanak oturacağı bir zamanda, gitti, kapitalist ve emperyal bir devlet haline dönüştü.

Türkiyedeki solculara dönersek, mesaisini harcayıp okumuş, ne dediğini bilen azınlığı tenzih ederek söylüyorum, bunlar baktılar ki bu sermayenin işçi sömrüsünü temel alan klasik komünist yaklaşımı tutmadı, bu kez sermaye sahipleri yerine, devlette çalışan işçilere arka çıkmayı denediler. Böylece Türkiye, 'kapitalist' devletin sömürdüğü işçileri kurtarmak için ortaya çıkmış, yine devletçi, sosyalist bir ideolojiyi benimseyen acayip bir toplulukla karşı karşıya kaldı (tevellütü yetenler DİSK'leri, falan hatırlarlar). Başka bir deyişle bu 'devrimciler' becerebilselerdi, devletçiliği bunlar kapitalist diye kaldırıp, yerine sosyalizm diye yine devletçiliği getireceklerdi.

Keşke, ülkeye, gelişmiş toplumlardaki endüstri devriminin ortaya çıkardığı komünizm gibi bir ideoloji yerine, Orta Çağ'ı sonlandıran aydınlanma gibi daha basit bir devrime ihtiyacı olduğunu görseler, ve enerjilerini bu ilkel toplumu endüstri toplumuna dönüştürmek için harcasalardı, biz de bu günlerde malum sorunlarla uğraşmıyor olurduk.

Yanlış anlamayın, bu solcu güruhun hemen tümünün niyetleri iyiydi, ideolojilerine de tüm kalpleriyle inanıyorlardı. Bu süreçte çok da canları yanmıştı. Onlara hala derin bir sempati beslerim. Ancak o zaman da aynı fikirdeydim, şimdi de öyleyim, insan ne için savaştığını bilerek bir savaşa girmeli, öyle gençlik aklıyla okuduğu kitaplardaki klişelere göre değil. Herneyse, konumuz bu değil.

Komünizm'in olmazsa olmazı endüstriyelleşme, yani fabrikalar, fabrikaları finanse edecek kapital yani sermaye, ve fabrikalarda çalışan, sermayenin sömürdüğü işçilerdir. Bu yüzden de Komünizm'in kökenini bulmak için bu üç unsurun bulunduğu yerlere bakmamız gerekir.

Yukarda da söyledim, komünizmin kökenini Rusya'da, Çin'de falan bulamazsınız. Buralarda bulsanız bulsanız koministim deyip, diktatörlüğe evrilmiş Stalin gibilerinin reliklerini bulursunuz. Moskova'yı, Saint Petersburg, yani Leningrad'ı, Pekin'i, Şangay’ı adım adım gezmiş biri olarak söylüyorum.

Komünizmin köklerini bulmak için kömür yakıp, buhar gücüyle makinelerin çalıştırıldığı, yani endüstri devriminin başladığı İngiltere'ye bakmamız gerekir sevgili arkadaşlar. Yani Avrupa'ya, özellikle de Manchester kentine.

Manchester, İngiltere'nin kuzeyinde, dikkat, adanın değil, İngillere ülkesinin kuzeyinde, yani İskoçya'nın güneyinde, bir kent. 1800'lü yılların ruhuyla başkent Londra'dan uzak, renksiz bir yer. Benim çocukluğumun, memurların şark hizmetini görmeye gittiği Doğu Anadolu gibi düşünebiliriz. Buhar gücü bulunup, mertlik bozulmadan önceki tek faaliyeti, binlerce kadının çıkrıkçı tezgahlarımda ürettiği pamuklu kumaşlarmış.

Kömür ve buhar gelince de bu el işi tezgahlar tekstil fabrikalarına dönüşmüş.

Manchester, dünyanın ilk endüstrileşmiş kentidir sevgili arkadaşlar.

Fabrika demek artan üretim ve daha kaliteli mamul demektir. Başta Osmanlı, dünyanın geri kalanının bir zamanlar yere göğe koyamadığı 'İngiliz Kumaşı' hep bu fabrikalarda üretilmiştir.

Endüstrileşme ile gelen dönüşüm, Liverpool, Preston gibi Manchester'ın komşusu kentlerinde de başlamış, kısa zaman içerisinde Kuzey Ingiltere, ülkenin endüstri merkezi haline gelmişti.

Fabrikaların çoğalması bu bölgede bir anda iş imkanlarını artırdı. Çok kısa bir zaman dilimi içerisinde on binlerce kişi iş bulabilmek için bu bölgeye akın etti. Manchester kontrolsüz bir biçimde büyüdü.

Kominist dostlarım kızmasın, kapitalist ekonominin kuralı çok açıktır. Talepten çok arz varsa fiyatlar düşer. Çalışmaya hevesli bunca işsiz bir kente doluşunca elbette maaşlar da azalır. Fabrika sahipleri haftada altı gün, günde de on altı saat çalıştırdıkları işçilere gerçekten açlıktan ölmeyecekleri kada bir para veriyorlardı. Bir de bahraneleri vardı, bir nevi dış güçler söylemi sizin anlayacağınız. Napolyon'un çıkarttığı savaşlar yeni bitmişti ve sözde, ülkede işler bu yüzden kesattı!

Aynı anda başka bir tezgah dönmekteydi. Zamanın İngiltere'sinde 'Corn Laws' ismi verilen bir dizi ithalat kanunu yürürlükteydi. 'Corn Laws', 'Mısır Kanunları' şeklinde çevrilse de, siz mısırı tahıl olarak anlayın.

Bu kanunlara göre Ingiltere’ye tahıl ithâl etmek koşullara göre ya imkansız, yada çok yüksek gümrük vergilerine tabiiydi. Bunun sebebi de Ingiltere’de tahıl eken azınlığın cebine para girmesini garantilemekti elbette. Eğer yurt dışından ucuz tahıl gelmezse, İngiltere’de üretilen az miktarda tahılın fiyatı anormal düzeylere yükseliyordu.

Kısaca ekmeğin fiyatı o kadar yükseldi ki, zaten maaşları kuşa dönmüş işçiler açlıkla karşı karşıya kaldılar.

İşçiler bağırmaya başladılar ama onları duyan olmadı. O günlerde zaten zar zor nüfusun yüzde onu oy kullanabiliyordu, bunların da çok azı Kuzey İngiltere'deydi. Mesela Liverpool falan gibi kentlerin Avam Kamarasında temsiliyeti komik derecede düşük seviyelerdeydi, sadece bir-iki milletvekili. Manchester'in ise hiç milletvekili yoktu.

Temsiliyeti artırmak için iki yüz elli bin imzayla bir kanun değişikliği isteğinde bulundular. Avam kamarası bunları dinlemedi bile.

Sonrasında, Ağustos 1819'da, Henry Hunt isimli bir radikal, Manchester'a, St Peter's Field isimli bir alana kadınlı, erkekli on binlerce işçiyi yığdı.

Vali de İngiliz ordusunu yardıma çağırmıştı.

İşçiler gürültüye başlayınca emir geldi ve süvariler kılıçlarıyla kalbalığın arasına daldılar.

On sekiz ölü, bine yakın da, orası burası kesilmiş, kopmuş yaralı vardı.

On dokuzuncu yüzyılda İngiliz topraklarında meydan gelmiş en kanlı hareketti bu. Kısa zaman önce Napolyon'un yenildiği Waterloo Savaşı'na göndermeyle, İngilizler bu vahşete Peterloo Katliamı dediler.

Elbete, İngiliz hükümeti ordunun arkasında durdu, Hunt tutuklanıp, yargılandı ve hüküm giydi falan. Ne var ki, Peterloo ile başlayan bu eylemler durmadı, Kuzey İngiltere'de bir çok yerde gösteriler devam etti.

Peterloo Plaketi

Ve 1832'de, Manchester ilk milletvekilini parlementoya soktu.

Peterloo elbette komünist bir hareket değildi, ancak işçilerin başlattığı ilk kayda değer başkaldırma olduğu, başka bir deyişle komünizme giden yolun başlarında önemli bir aşama olduğu tartışılmaz.

Bugünkü haliyle Manchester'da bir St Peter's Field falan kalmamış tabii, ama bir St Peter's Square, yani meydan var. Güzel de bir yer. Peterloo'dan kalan tek şey ise Radisson Otel'in duvarına asılmış, kırmızı bir plaka.

Herneyse…

Komünizmin gerçek başlangıcı için tanıdık bir kaç isme bakmamız gerekir sevgili arkadaşlar,

Marksist-Leninist klişesini hepimiz biliriz. Meraklısı olmayanlar, bunların ikisinin kafa kafaya verip, komünizmi icat ettiğini falan zannederler. İşin aslı Marx ve Lenin şu fani dünyada sağken aynı anda bulunmamışlardır bile. Marks bir filozoftur, komünizmin ne olduğunu anlatır. Lenin ise bir devrimci, bir ideologdur. Marks'ın fikirlerini alıp, Rusya'ya monte etmiştir.

12 Eylülcülerin yerinde ben olsaydım, Marksist-Leninist yerine mesela Marksist-Engelist gibi bir tanımlama kullanırdım. Çünkü komünizmin mucitleri aslında bu ikisi, yani Karl Heinrich Marx ve Friedrich Engels'dir.

Marks, Almanya'nın Trier kentinden gelmedir. Trier, Kartpostal gibi bir yerdir, yolunuz düşerse mutlaka görün. Marks'ın ailesi, aslen Yahudidir, ancak babasının işleri Yahudi oldukları için kesat gidiyor diye Hristiyanlığa dönmüşlerdir. Marks için sonrası malum tabi, dinle minle alakası kalmamıştır.

Her filozof gibi, her şeye hayır diyen birisi olduğundan daha gençliğinde Alman/Prusyan hükümeti Marks'a gıcık olmaya başlamıştır. Zaten sonunda vatandaşlıktan da atılmıştır. Gazete çıkarmış, kitap yazmış birisidir. Detaylarla kafanızı şişirmeyeyim. Marks'ın çok renkli bir biyografisi vardır. İlginizi çekerse mutlaka okuyun.

Marks'ın Trier'deki evini gördüm. Öyle kafanızda canlanacak bir fakirhane değil. Bugünkü standardlara göre bile lüks sayılabilecek bir yer. Ancak 'aykırı filozofluk' 'ta öyle ciddi para olmadığından, Marks hayatını hep kısıtlı parasıyla geçirmeye mecbur kalmıştır.

Engels ise, Marks'ın aksine sözcüğün tam anlamıyla bir kapitalist çocuğuymuş. Alman olmasına rağmen, babasının Kuzey Ingiltere’de tekstil fabrikaları varmış, hani şu ezilen işçi sınıfının bulunduğu bölgelerde.

Babası, hayatı öğrensin diye Engels'i fabrikalarının yanına İngiltere'ye göndermiş. Engels de burada birinci elden çalışnların ölmemeye gayretle nasıl yaşadığını görmüş.

Marks'la Engels gerçi ilk kez Paris'te tanışmışlar, hatta ilk defasında birbirlerine acayip de gıcık olmuşlar. Ancak muhabbetleri Manchester'de ilerlemiş.

Chetam's Library

Manchester'de Chetam's Library isimli bir kütüphane var sevgili arkadaşlar. Burası Ingilizce konuşan ülkelerdeki kütüphanelerin en eskisi. Tam altı yüz yaşında! Humphrey Chetam isimli bir adam kurmuş. Kimi kimsesi yokmuş, eşek gibi de parası varmış. Devlete gideceğine, halka bir yardımı dokunsun deyip, eski bir manastırı satın almış, ve burayı bir kütüphaneye çevirmiş. Bütün servetiyle kitap almışlar. Burası umuma açık, herhangi bir üyelik gerektirmeden herkesin faydalanacağı bir yer. Ancak kitapları ödünç alıp, evinize götüremiyorsunuz, burada okumak zorundasınız.

Zamanın gereği, kitapları zincirlemek için zincir ve halkalar var. İçerdeki kitaplar hala orijinal. Örneğin Isaac Newton'ın yazdığı, belki de tüm insanlık tarihindeki en önemli kitap olan Principia Mathematica'nın (n'olur PrinKipia diye okuyun, PrinSipia değil) orijinalini bugün bile elinize alıp, ücretsiz okuyabilirsiniz. Bunun için sadece online bir form doldurup, rezerve etmeniz gerekiyor, bir de Latince bilmeniz tabii.

Marks ve Engels'in Sırası

İşte bu kütüphanenin bir kanadında bulunan ufak bir girintiye yerleştirilmiş eski bir sıranın etrafında Marks ve Engels komünizmin el kitabı olan Komünist Manifesto'nun büyük bir bölümünü yazmışlar. Manifesto'nun el yazması Almanca müsveddelerini Trier'de görmüştüm. Ama aha bu kütüphane, komünizmin doğduğu yer sayılabilir sevgili arkadaşlar.

Sevgili karımla bu masaya oturup, bayağı nostalji yaptık. Jelena, yaşıtlarının tümü gibi vesikalı bir komünisttir. Eski Yugoslavya'da doğar doğmaz, tıpış tıpış parti üyesi oluyordunuz.

Sözde solcu aklı evvel bir Türk gazetesi, Trump başkan olduğunda şöyle yazmıştı: "First Lady' Melania Trump'ın emekçi babası Komünist Parti'sine kayıtlı!" Sanki başka bir alternatifi varmış gibi... Ama bilmiyor işte, böylesi kulağa dramatik de geliyor ya, salla gitsin anasını satayım…

Bu arada sanki sevgili karım metazori komünist olmuş izlenimine de kapılmayın. Ruhu hala kıpkırmızıdır 😍

Herneyse, bu tarihi masanın üzerine Marks ve Engels'in okuduğu kitapları koymuşlar. Gördüklerimin hepsi İngilizceydi. Demek ki ikisi de İngilizce biliyorlardı.

Komünist Manifesto'yu elbette ünlü Das Kapital izledi. Das Kapital için Engels kendisine paye almaz, krediyi Marks'a bırakır. Ancak ikinci ve üçüncü ciltleri Marks'ın notlarından yararlanarak Engels tamamlamıştır. Ben gençliğimde bir kaç kez okumaya niyetlendim ama nada, hem tercüme çok kötüydü, hem de konu çok ağır.

Hard Rock Cafe Manchester

Gönül isterdi ki, komünizmin ilerisine de bakalım, ama bu yazı zaten gereğinden fazla uzadı, daha da baymayayım sizi. Başka bir bahara artık…

Manchester böyle işte.

Ben Birleşik Krallığı çok sevdim sevgili arkadaşlar. Çoğu iyi, kibar, yardımsever insanlar. Gülmeyi de çok iyi biliyorlar.

Ancak en önemlisi doğal, gerçek bir müzik zevkleri var. Manchester'da Hard Rock Cafe'de iki kız öyle güzel söylediler ki, konserde bu kadarını bulamazsınız. Bir pub'a girdiğinizde Bad Company yada 10cc duyabiliyorsunuz. Böyle şeyler Avrupa'nın gerisinde pek olmaz. Olursa da tesadüftür. Birleşik Krallık'ta ise 'business as usual'…

İşte bu saydıklarımın hepsi Manchester'da bol bol var, ama başka ne var derseniz, burada biraz dikkatli olayım, pek bir şey yohtur.

Akşamınız güzel olsun ❤️

Londra XI - Zaman Ve Terör

Einstein zaman görecelidir, yani herkesin kendine göre işleyen bir zamanı vardır dediğinde kastettiği, size birazdan anlatacağım şey değildi elbette sevgili arkadaşlar, ancak dünyanın gördüğü en zeki insanın bu sözünü hem anarak, hem de biraz esneterek aşağıdaki fenomene uygulayabiliriz.

İş seyahatindesiniz. Toplantılarınız bitmiş, otelinize dönmüşsünüz. Akşam vakti, güneş batmış, bir kadeh şarap içme zamanı gelmiş. Şarabınızı yudumlarken telefonunuzu çıkarıp, dünyanın diğer ucundaki karınızı arıyor, iyi bir koca olarak "Hayatım seni çok özledim!" diyorsunuz. O da size "Ben de seni" diyor, "Nasıl gidiyor, ne yapıyorsun?" diye soruyor. Siz de "Toplantılarımız bitti, otelde bir kadeh şarap içiyorum" diyorsunuz. Karınız parlıyor "Alkolik mi oldun be adam, sabahın köründe şarap mı içilir?" diye bağırıyor size. Siz de saatinize bakıp, "Ama karıcım, saat akşamın sekizi, ne sabahı?" diyorsunuz. Karınız ise "Manyak mısın, saat sabahın dokuzu" diyor. Siz de, karınız da, "Lan ben mi yanlış gördüm, saat gerçekten kaç?" deyip saatlerinize bakıyorsunuz. Gerçektende sizin saatiniz saati akşam sekizi, karınızın saati de sabah dokuzu gösteriyor.

Peki, saat gerçekte kaç?

Bu soruyu cevaplamadan önce, niye sizin ve karınızın saatlerinin farklı olduğuna bakalım.

Her hangi bir anda dünyanın güneşe bakan yarısı aydınlık, diğer tarafı karanlıktır. Sorun ise dünyanın dönmesidir. Dünya dönerken üzerindeki her nokta günün başka bir bölümünü yaşar. Zamanlarını gündelik aktivitelerine göre düzenleyen insanlar da örneğin kahvaltı sabah saat dokuzda edilir diyebilmek için saatlerini kahvaltı vaktinde dokuzu gösterecek şekilde ayarlarlar. Yukardaki örnekte şarap akşam sekizde içileceği için saatinizi akşam vakti sekizi gösterecek şekilde ayarlarsınız. Karınızın saati ise size sabah sabah şarap içilir mi diye şarlayabilmesi için sabah dokuzu gösterecek şekilde ayarlanmıştır.

Başka bir deyişle insanlar sabah kahvaltı vaktini herkes için dokuz olarak gösterebilmek için dünyanın başka boylamlarında yaşayanların saatlerine göre kendi saatlerini ileri, yada geri alarak bir düzeltme yaparlar.

Peki saatleri bu ileri ve geri alma işi dünyanın hangi noktasındaki saat dikkate alınarak yapılır? Yani hangi referans saate göre ileri yada geri alınır?

Cevap, Londra’nın hemen dibinde, Greenwich isimli bir kentte bulunan bir rasathanenin üzerinden geçen meridyen üzerindeki saat kaçı gösteriyorsa ona göre.

Yani bu noktadan, dünya üzerinde doğu yada batıya doğru ilerledikçe, insanlar aşağı yukarı kahvaltı vaktinde saatlerin dokuzu göstermesi için saatlerini bir saatlik aralıklarla artırır, yada azaltırlar. Bu meridyenin özelliği ise slfır numaralı, yani saymaya başladığımızdaki ilk meridyen olmasıdır.

Başka bir yönden bakarsak saat sadece Greenwich (ve bu noktadan geçen meridyenin üzerinde) saat gerçekten kolunuzdaki saatin gösterdiği değerdir. Diğer her noktada düzeltilmesi gerekir.

Çok karıştırmadım umarım kafanızı.

Greenwich saati, GMT yani Greenwich Mean Time diye adlandırılır. Dünyadaki diğer zamanlar GMT+ yada GMT- şeklinde tanımlanır. Örneğin, eğer Ortaçağ kafasının bizi dünyadan kopardığı bu ilkel yaz/kış saati uygulamasının eksikliğini dikkate almazsak, Türkiye zamanı GMT+2, Orta Avrupa ise GMT+1'dir.

Orta Avrupa için GMT+1 yerine CET, yani Central European Time kısaltılması da kullanılır.

GMT için kullanılan popüler bir alternatif tanım ise UTC, yani Coordinated Universal Time'dır.

GMT'ye bazen "Time [Meridian] Zero" 'nun "Z" 'sinin fonetik karşılığı olan "Zulu" da denir. Filmlerde duyarsınız, "We will attack at oh-eight-hundered Zulu" dediklerinde, saat Greenwich'de 08:00 olduğunda saldıracağız demektir.

Bu referans noktasının Greenwich'te olması, Greenwich'in sahip olduğu bir özellikten kaynaklanmıyor sevgili arkadaşlar. Dünyanın her hangi başka bir noktasındaki zaman da referans, yani başlangıç zamanı sayılabilirdi. Görünüşe göre İngilizler bu ayrıcalığı kapmışlar.

Herkes Greenwich'te saatin kaç olduğuna göre saatlerini ayarlıyor da, Greenwich'te saatin kaç olduğunu kim hesaplıyor derseniz, onu da arzedeyim.

GMT, bir süre, Greenwich'te gökyüzüne bakıp, güneşin tam tepede olduğu an saat 12'dir şeklinde belirlenmiş. Güneşin tam tepede olduğu an doğru açıyla dikilmiş bir çubuğun hiç gölgesinin olmadığı andır.

Ancak astronomik fenomenlere göre zaman saptama yöntemi artık kullanılmamaktadır sevgili arkadaşlar. Örneğin bir gün de her zaman 24 saat değildir. Başta gel-git'ler, dünyanın ve yörüngesinin şeklindeki kusurlar yüzünden dünyanın çevresindeki dönüş hızı farklılık göstermektedir. Bu yüzden her öğlen saat 12'de, Greenwich'te güneş, gökyüzündeki en yüksek noktasında olmayabilir, yada güneş tam tepedeyken saat 12 olmayabilir. Yumurta-Tavuk meselesi…

Günümüzde zaman, atom çekirdeklerinin osilasyonlarına yani titreme sayılarına göre hesaplanır. Boulder, Colorado'da, NIST isimli bir labaratuvardaki bir atomik saat, doğru zamanı, sezyum atomunun titreşim sayısına göre hesaplar ve bu saatin yayımladığı zaman değeri dünyada çoğunlukla gerçek zaman, yani UTC, yani Greenwich'te saatin kaç olduğu şeklinde kabul edilir. İnternet üzerinden bu saati okuyarak saatlerinizi ayarlayabilirsiniz.

Eh, biz de Greenwich'e kadar gelmişken, bu tarihi rasathaneyi görmesek olmazdı tabii ki.

Bahçeden Londra'nın Gökdelenleri

Greenwich'teki, doğru ismiyle Royal Observatory, Greenwich, yani Greenwich Kraliyet Rasathanesi hayli büyük ve gerçekten çok güzel bir parkın içindeki bir tepenin üzerine kurulmuş. Bahçesinden Londra'nın gökdelenlerinin çok güzel bir görüntüsü var.

İçeride ise devasa bir teleskop ile astronomi ve zaman ölçümü ile ilgili gereçler sergilenmiş. Ancak kuşkusuz, buraya gelenlerin görmek istediği tek bir nokta var, daha doğrusu tek bir 'çizgi'…

Sıfır Meridyeni!

Bahçe üzerine net bir şekilde işaretlenmiş ve her gelen de bunun üzerinde bir selfie çekiyor doğal olarak. Hatta müze, meridyen çizgisi üzerinde çekilen selfilerin katıldığı bir yarışma başlatmış.

🐝Mezzy🐝 Meridyen Sıfirda

Biz de bu ilginç noktada bol bol resmimizi çektik. Hem 🐝Mezzy🐝, hem Jelena rasathaneyi ve meridyen çizgisini ilgi ile gezdiler. Buraya gelme fikri benimdi ve ikisinin de sevip, sevmeyeceğini kestiremiyordum açıkçası.

Londra'daki öğle yemeklerimizi hep Taco Bell'de yemiştik, bu kez de Holborn'da bir Taco Bell'e gidip, taco'larımızı afiyetle yedik, ve yeniden yola koyulduk.

Whitechapel, Londra'nın doğusunda bir semt sevgili arkadaşlar. 1880'li yılların sonunda burası Londra'da iş bulmaya gelen yerli ve yabancılarla dolu bir gecekondu bölgesiymiş. Bu bölgede de zamanın ruhu, bol bol orospular bulunurmuş. 1888 ile 1891 yılları arasında birisi yada birileri bu kadınlardan on birini cart curt kesip öldürmüş.

Bu cinayetler hiç bir zaman aydınlatılamamış. Halk, olasılıkla gazetecilerin tirajlarını artırmak için yazdığı sahte bir ifşaat mektubundan esinle bu katili Jack The Ripper ismiyle tanımış. Bizde Karın Deşen Jack diye geçse de tam anlamı parçalayan, kırpan Jack'dir.

The Ten Bells Pub

Bu on bir cinayetten özellikle 1888 yılında işlenen beşi birbirine çok fazla benzerlik gösteriyormuş. Her beşinde de kurbanın önce boğazı kesilmiş, öldükten sonra da abdomen ve jenital bölgeleri açılarak iç organları çıkarılmış. Bu on bir cinayetin kaçını Jack'in işlediği bilinmese de, en azından bu beşi ona mal edilir.

Cesetlerden iç organların maharetle çıkarılmış olması, Jack The Ripper'ın, bir cerrah kadar olmasa bile en azından bir miktar anatomik bilgisi olduğunu göstermiş.

Yukarda sözü geçen beş cinayet kurbanından Annie Chapman ve Mary Jane Kelly, her biri farklı tarihlerde, evlerine dönmek üzere The Ten Bells isimli pub'dan çıkmışlar ve sonrasında Jack The Ripper'ın saldırısına uğramışlardı. Büyük olasılıkla Jack'de aynı pub'ın bir müdavimiydi ve kadınları burada gözüne kestirip, eve gitmek üzere çıktıklarında takip etmiş ve öldürmüştü.

Hit The Road 'Jack'...

Biz de bir şeyler içmek üzere bu pub'a girdik. Ne Whitechapel, ne de The Ten Bells 1880'lerdeki gibi elbette. Whitechapel fazlasıyla modern, çekici bir semt haline gelmiş. The Ten Bells ise popüler, posh bir mekan. Pub'ın içinde o günlerden kalma resimler var, havasını çok değiştirmemişler. Çok güzel bir yer. Jack için olmasa bile, sadece çekici, cazibeli bir yerde oturmak için gidin derim.

Bir sonraki durağımız ise ünlü Hyde Park'tı.

Gölleriyle, havuzlarıyla, bahçeleriyle çok güzel ancak çok büyük bir park. Yine ünlü Kensington Palace Hyde Park'ta bulunuyor. Diana, bu sarayı çok severmiş. Londra'yı gezerken, güneşli bir günde bir iki saat geçirip, biraz da dinlenmek için gidilesi bir yer.

Hyde Park ve Kensington Palace

Londra'da son günümüzün, son saatleri yaklaşırken yeniden Piccadilly Circus'a geçtik. Buradan aşağı, Regent Street'te 🐝Mezzy🐝 için ona doğum günü hediyesini aldık. Geleneksel bir seramik mağazasından, Londra'dan bir anı olması için de sevgili kızıma iki kişilik, İngiltere'ye özgü seramik çay takımı aldım. "İlerde hayat arkadaşınla oturur, birer bardak çay içerken, Londra'yı ve beni hatırlarsın" dedim. Gerçi eve döner sönmez "Mommy, I want tea with my new cups" diye tutturdu, ama 🐝Mezzy🐝 işte…

Ertesi sabah uçağımız çok erken saate kalkacaktı. Bu yüzden Greenwich'teki otelimizden ayrılıp, Heathrow yakınlarındaki bir otele check-in yaptık. Londra'daki son aktivitemiz sevgili karımla bu otelde içtiğimiz Earl Grey çayı oldu.

Ertesi gün ise bizi deniz ve güneş bekliyordu.

Londra'ya Yeniden Görüşmek Üzere Veda

Sevgili arkadaşlar, sizi bilmem tabii, ama benim için gezilerimizin çoğu geldim, gördüm, check şeklindedir. Gittiğimiz yerlerin çok azına geri döner, yada dönmek isteriz. Bu yerlerin kötü olduklarından değil elbet, sadece yeniden dönersek, ilk gittiğimizden farklı yapacak fazlaca bir şey olmadığından.

Ancak örneğin bir Paris, bir New York her zaman gidebileceğimiz, gittiğimizde de her zaman güzel vakit geçirebileceğimiz yerlerdir. Londra da bu yeniden gidilesi yerler listesindeki yerini tartışmasız bir biçimde aldı. Kimse benden Londra'ya gidelim mi şeklinde bir tavsiye beklemiyor elbette, ancak adetimizi bozmayalım ve fikrimizi söylemiş olalım.

Londra’yı görün sevgili arkadaşlar.

Sevgi ile kalın ❤️

Londra X - Geri Dönsek Mi?

Karım Jelena alış-verişi çok sever sevgili arkadaşlar. Henüz arkadaş olduğumuz günlerde bile, bir yere gittiğimizde mutlaka etraftaki AVM'lere gider, ne var, ne yok diye, almasa bile en azından bir bakardı.

Benim çarşı pazar gezmeyi sevmediğimi bildiğinden, ben uyurken erkenden kalkar, gezimizin alış veriş kısmını tek başına yapardı.

Şimdi bakıyorum da neredeyse son on senedir AVM'lere gitmemizin tek nedeni bir tuvalet bulmak.

Sevgili karım tabii ki alış-verişten soğumuş değil, ama mağaza mağaza gezip, ellerindeki kısıtlı envanterden zar zor beğendiği bir şeyi fahiş bir fiyata satın almaktansa, iPad ile yarım saat harcayıp, sınırsız seçeneklerden kötülerin iyisini değil, tam olarak istediği şeyi, hem de saçma düzeylerde düşük fiyatlarda bulup, alabiliyor.

Anladığımdan değil, sadece duyduğumdan söylüyorum, kendisine bir Moschino bilmemnesi almış. Verdiği para, Lozan'da sokakta bulabileceği bir noname giysiden daha ucuz.

Hayat böyle işte. Retail, yani perakendeci giyim, ayakkabı, vesaire mağazaları hep ölmekte olan sektörler. Tıpkı analog film, kağıt gazete ve kağıt kitap gibi. İnternet üzerinden, zerre kira, tezgahtar maaşı ve envanter maliyetlerine katlanma gereksinimi olmayan mağazalar, ürünlerini çok daha ucuz olarak son kullanıcıya ulaştırabiliyorlar.

Bundan en çok etkilenen kentlerden biri de Londra.

Londra, uzun yıllar boyu tüm avrupa için posh bir alış-veriş kenti olmuş sevgili arkadaşlar.

Sadece üçüncü dünya ülkelerinin zenginleri için değil, batılı, gelir seviyesi yerinde bir çok ülke için bile hafta sonu alış veriş yaptım demek için gidilen bir haline gelmiş.

Regent Street

Ama İnternet icat olmuş, yiğitlik bozulmuş.

Buna rağmen Londra'nın büyük alış-veriş caddeleri hala bir şekilde cazibelerini koruyorlar.

Bu caddelerin en önemlilerinden biri de Regent Street.

Tarihi binaları ve büyük mağazaları ile gerçekten çok güzel bir yer. Aslında aynı şey, Londra'nın diğer bilinen caddeleri için de geçerli. Oxford, Cambridge, Coventry, vs. 'streets'. Alış veriş başta, yemek, sinema, tiyatro, vs. eğlence aktivitelerinden bol bol var buralarda.

Regent Street'ten yürüyerek Piccadilly Circus'a ulaştık.

Piccadilly Circus

New York için Times Square ne ise, Londra için de Piccadilly Circus aynı şey demek. Bu arada 'Circus' İngilizce'deki 'Sirk' değil, Latince'deki 'Daire' anlamımda. Gerçekten de Piccadilly Circus, başta Regent Street, Londra'nın üç-beş önemli caddenin kesiştiği bir meydan. Hayli neşeli bir yer.

Akşam olmuştu ve bizler de fazlasıyla yorulmuştuk. Günün son ziyaret noktasına doğru yola koyulduk.

Deptford, Londra ile otelimizin bulunduğu Greenwich arasında bir semt.

Tarihi olarak gerçekten önemli bir yer, hatta Thames üzerinde eski, işlek bir liman. Ancak Deptford'un şahsımı ilgilendiren tarafı ise ne Cutty Sark gemisi, ne de Sir Francis Drake.

Deptford, parasızlıktan, kardeşi ile ucuz olsun diye Londra’nın en kötü yerlerinden birinde bir daireyi paylaşan Mark Knopfler isimli bir müzisyenin, rock tarihinin en çok bilinen şarkılarından birini yazdığı, ve bu şarkının sözlerinin konusunun geçtiği yerdir sevgili arkadaşlar.

Mark Knopfler bilebileceğiniz üzere Dire Straits grubunun frontman'idir. Hem çalar, hem söyler. Bir Fender Stratocaster gitarını alır, onu penasız, bir mandolin gibi hem ağlatır, hem güldürür.

Dire Straits grubunu dünyaya tanıtan şarkılarının ismi Sultans Of Swing'dir ve bu şarkı başından, sonuna kadar Deptford'da geçer. Knopfler, bu şarkıyı yazdığında Dire Straits diye bir grup bile yokmuş hattızatında.

Sultans Of Swing, Deptford'da, yağmurlu bir akşamda, kendini bir pub’a atan Knopfler'ın içerde dinlediği, Dixieland çalan bir müzik grubunu konu alır.

South of the river, you stop and you hold everything,
Way on down-south London town
A band is blowing Dixie, double four time,
You feel alright when you hear the music ring

Bu grup öyle çok istekli, arzulu, sofistike bir grup değildir. Knopfler'in çizdiği portrede gitarist, gitarını zar zor alabilmiş, öyle solo falan atmakla uğraşmayan, sadece ritim çalan tembel biridir.

You check out guitar George, he knows-all the chords,
Mind, it’s strictly rhythm he doesn’t want to make it cry or sing!
They said an old guitar is all, he can afford!
When he gets up under the lights to play his thing. 

Piyanist ise gün içinde başka bir işte çalışan, piyanosunu da iş olsun diye çalan biridir.

And Harry doesn’t mind, if he doesn’t, make the scene!
He’s got a daytime job, he’s doing alright
He can play the Honky Tonk like anything!
Savin’ it up, for Friday night

Ama knopfler'ı en çok etkiliyen şey, gecenin sonunda solistin "Teşekkürler, iyi geceler, artık eve gitme zamanı, Bizler Sultans of Swing, yani Swing'in Sultanları'yız" anonsudur.

And then the man he steps right up to the microphone
And says at last just as the time bell rings
"Goodnight, now it’s time to go home”
Then he makes it fast with one more thing
We are the Sultans, we are the Sultans of Swing

Bildiğiniz üzere Swing, caz benzeri bir müzik türüdür. Bu arada Knopfler'ın şarkısının Swing ritmi ile bir alakası da yoktur.

Bu şarkı dünyaca meşhur olmuştur. Buna rağmen kimse, şarkıda geçen Sultans of Swing grubu biziz diye ortaya çıkıp, bir iddada bulunmamıştır.

Ben şahsım, Dire Straits için deli olurum. Müzikleri benim genel zevkime göre biraz fazla yumuşaktır ama kim takar… Çocukluğumdan beri tutkuyla dinlerim bu adamları.

Trende bir istasyon beklesek Greenwich'de otelimize gidecekken Deptford'da indik. İstasyondan ayrılıp, nehre doğru yürümeye başladık.

İstasyon fena değildi ama içeri girdikçe manzara değişmeye başladı. 🐝Mezzy🐝 "Daddy, this place stinks!" dedi, yani "Baba, burası çok pis kokuyor!"

Gerçekten de Londra'da değil, Uganda'da gibiydik. Londra'nın bal dök, yala sokakları gitmiş, yerine post-apokaliptik bir Mad-Max sahnesi gelmişti.

Bu konu açıldığında hep aynı örneği veririm, ikinci baskı oluyorsa affınıza sığınıyorum.

Sevgili karım hiç de öyle mızmız, çıtkırıldım biri değildir.

Hem master’ını yaptığı, hem de öğretim görevlisi olduğu sıralarda Priştina’da kafasının üzerinden mermiler vızır vızır geçerken, tankların arasından yürüyerek, her gün evden okula gitmişliği vardır. Bu öykülerin çok daha fazlası da var, ancak çoğu tatsız olduklarından burada bırakayım.

Jelena’nın gözü karadır sizin anlayacağınız.

Meksika'nın en heyheyli zamanlarında büyük şehirlerinin birinde, arka sokaklarında yayan yürümüşlüğümüz, Moskova'da, Tayland'da, New York'un o malum bölgelerinde, gece vakti Hollywood Boulevard'ın karanlığında, orospuların arasında, çoğumuzun girmekten korktuğu yerlerde gezip, dolaşmışlığımız, oturup, içmişliğimiz vardır onla.

Ancak bu kez döndü, ve "Bugi, buraları tekin değil, hadi geri dönelim" dedi.

Deptford, Geri Dönsek Mi?

Çok az böyle "Gel yapmayalım" demişliği vardır.

Bir keresinde, eski Yugoslavya yapımı askeri bir jet uçağında uçacaktım,"Eğer o uçağa binersen, yarın evde beni bulamazsın" demişti. Uçmadım. Bir de Dominik'teyken, aynı adada bulunan Haiti'ye gitmek istemiştim, "Gitme Bugi!" demişti.

Konuyu tamamlama açısından, sevgili karımı öyle Xena gibi, at üzerinde kılıç sallayan bir Amazon şeklimde düşünmememiz bakımından söyleyeyim, Jelena roller coaster'lardan acayip korkar.

Bir keresinde Disneyland'de Indiana Jones'a beraber binmek için bayağı dil dökmüştüm. Indiana Jones, bayağı sert, öyle taklalı, tombalaklı bir roller coaster. Hayır dedi. Evliliğimizin ilk yılları, ona "Hani iyi günde, zor günde beraberdik?" şeklinde duygu sömürüsü yaptım. Mecburen benle birlikte roller coaster'a bindi ama aradan on beş yıl geçti, hala dişlerini sıkarak anlatır bu maceramızı…

Herneyse, sevgili karım bu kez haklıydı. 🐝Mezzy🐝'yi de düşünerek, geri istasyon'a döndük.

Tifüs yada kolera kapma olasılığımızın göreceli olarak daha az olduğu bir barda iki kadeh şarap içip, Sultans of Swing'i andık ve ilk trenle Greenwich'e geçtik.

Londra’da son bir günümüz kalmıştı.

Bir aksilik olmazsa tez zamanda bitiriyoruz sevgili arkadaşlar.

Sevgi ile kalın ❤️

Londra IX - Londra'nın Gizli Cevherleri

Takip edenleriniz bilir sevgili arkadaşlar, Tapınak Şövalyeleri'ne özel bir ilgim vardır. Bu konuda bilgisi az bir çok kişi, şövalyelerin haçlı, zırhlı resimlerini gördüklerinde, bunları Haçlılar, Hristiyanlık için savaşan, İngilizce de söyledikleri gibi "Defenders of the Faith", yani inancın koruyucuları gibi bir şey zanneder.

Elbette Tapınak Şövalyeleri'nin mayalarımda hristiyanlık vardır, ve elbette şövalye oldukları için üzerlerindeki haç sembolleriyle at üstünde kılıç, mızrak sallarlar. Ancak işin aslı, örneğin hard-core haçlılara nazaran acayip islam dostu, hatta sadece İslam da değil, diğer tüm dinlerin dostu bir felsefeleri vardır.

İyice derinine inersek, bunlar, şövalyeden de çok, birer banker, birer iş adamlarıdır. Hatta iş adamlığı konusunda çığır açmışlardır. İlk çeki, daha doğrusu seyahat çeklerini bulup, kullanan bunlardır. Hristiyan hacılar Avrupa'da Tapınak Şövalyelerine para verir, karşılığında bir belge alırlardı. Kudüs'e gittiklerinde bu kağıdı Tapınak Şövalyeleri'nin Kudüs şubesinde paraya çevirirler, böylece yolda soyulmaktan kurtulurlardı.

Tapınak Şövalyeleri, Haçlı Seferleri dönemlerinde fazlasıyla büyüyüp, güçlenmiş, Avrupa'nın zamanındaki Monark'ları için önemli bir endişe kaynağı haline gelmişlerdi. Krallıkların kumpasları çerçevesinde bunlara, bir ata iki kişi biniyor diye ibne demişler, komploları kıvamına gelince de, bir gece kralların emriyle çoğu yakalanıp, önce ciddi bir işkenceden geçirilmiş, sonra da genelde yakılarak öldürülmüşlerdi.

İlginizi çekerse burada Tapınak Şövalyeleri hakkında bol bol yazmıştım, bakabilirsiniz.

Tapınak Şövalyeleri Britanya Adasında, Kıta Avrupası'ndaki gibi nefretle karşılanmamış, kendilerine bir yaşam alanı bulabilmişlerdi. Sağ kalan şövalyelerin Masonik geleneği başlattıkları düşünülür. Daha da ileri giden bazıları, günümüz İsviçre'sini kurup, bugünkü refah seviyesine getirenlerin Tapınak Şövalyeleri olduklarını idda ederler.

Ne olursa olsun ilginç bir topluluklarmış.

Temple Church - Tapınak Kilisesi

Londra gezimizin şimdiki durağı ise kentin en önemli Tapınak Şövalyeleri noktası. İsmi ise, sıkı durun, Tapınak Kilisesi, yada kısa haliyle Tapınak! Bu kilise şövalyelerin İngiltere'deki karargahları, yani genel merkezleriymiş.

Mimari itibarıyla çok eski bir kilise. Yuvarlak bir ibadet alanı var, sanki bir cami gibi. Gerçi İkinci Dünya Savaşı esnasında çok ciddi hasar görmüş, ancak yavaş, yavaş yeniden yapmışlar.

İçini ne yazık ki gezemedik, birinin Vaftizi yada Komünyonu vardı. Ancak bahçesinde oturup, bir yarım saat dinlendik.

Girişte ve çevredeki duvarlarda mermer üzerine yazılı, eskiden kalma tabelalar bulunur. Bunlar da genelde başta Latince, Jelena'nım konuştuğu bir dilde olduğundan hep ona sorarım, ne diyor diye. Yine öyle bir tabela gördüm, hemen "Jelenacım, ne diyor bu?" diye atladım. Bana bakıp güldü, "Farkındaysan Londra'dayız, tabela da İngilizce" dedi. Gerçekten de dikkatli bakınca gördüm, belki bir milenyum yaşında olsa da, İngilizce hala İngilizce. Utandım…

Temple Church'dan ayrıldık, ancak çok yakında Birleşik Krallıkta bulunan, neredeyse dünyanın en tanınmış başka bir Tapınak Şövalyeleri noktasını ziyaret edeceğiz sevgili arkadaşlar. Oradan da biraz Tapınak Şövalyeleri nostaljisi yaparız zamanı geldiğinde.

Şimdi konumuzu biraz dünyevi zevklere çevirelim.

Türkiye bir çay ülkesidir. Her evde, her zaman çay içilir. Keza İngiltere. Çay, bu kültürün gerçekten de önemli bir parçasıdır.

Tarihte biraz geriye gidersek, çayın içilmeye başlamadan önce yenilen bir bitki olduğunu görürüz. Evet, kökeni olan Doğu Asya'da insanlar çok eski çağlarda çay yerlermiş. Sonra çay yapraklarını kaynatıp yeşil çay, yaprakları kaynatmadan önce de kurutup, bildiğimiz siyah çay içmeye başlamışlar.

Twinings Çay Mağazası

Kayıtlara göre ilk kez çay üretilip, içilen ülke Çin'miş. Zaten bugün de dünyadaki çayın çoğu Çin'de üretiliyor. Avrupa'da ise ilk kez Hollanda'da içilmeye başlammış. Sonrasında da Fransa ve Amerika. Çay İngiltere'ye çok daha sonra gelmiş.

Ama bir gelmiş, pir gelmiş.

Londra'da açılan bir çayhaneden bütün ülkeye yayılmış. Bu ilk çayhane, yada İngilizcede dedikleri üzere Tea House, 216 Strand Caddesinde. Thomas Twining isimli bir İngiliz, satın aldığı bir kahvehaneyi, kahve sektöründeki rekabetten kurtulmak için çayhaneye çevirip, işletmesiyle hayatına başlamış. Bugün Twinings çayları en ünlü İngiliz çaylarının başımda gelir. Çocukluğumda Avrupa'ya, Kıbrıs'a gidenlerden Twinings getirmelerini rica ederdik.

216 Strand'de bugün bir Twinings çay mağazası var. Girip, nostalji yapmanız, farklı çayları tatmanız olanaklı.

Twinings mağazasının önünde bir kaç dakika nostalji yapıp, yönümüzü başka ilginç bir mekana çevirdik.

Tapınak Şövalyeleri'nden söz edip, Masonları atlamak olmaz.

Freemasons' Hall

Masonlar bizde dünyayı gizli gizli yöneten, James Bond filmlerindeki Drax, Stormberg gibi vilanların organizasyonları şeklinde algılanırlar. İşin aslı, Masonlar hakkımda bildiğimiz kadar bilmediğimiz de çok şey olsa da, şimdiye kadar Mason oldukları için başlattıkları bir savaş, neden oldukları bir yıkım, kısacası yaptıkları bir kötülük bilinmiyor. Hattızatında Süleyman Demirel de tescilli bir Mason'du. Sıkışınca şapkasını alıp gitti. Dünyanın hiç bir yerinden de Türkiye’nin üzerine nükleer füzeler, bulaşıcı hastalıklar falan salınmadı.

Herneyse, çok başınızı ağrıtmayayım. İlgilenirseniz burada biraz Masonlardan da bahsettim. Bir bakın isterseniz.

İngiltere, Avrupa'nın gerisine göre daha liberal bir yer olduğundan, Masonlar burada biraz daha göz önündeler sevgili arkadaşlar. Londra'nın göbeğinde gerçekten insanı etkileyen devasa bir merkezleri var. Artık hangi Lodge, hangi Chapter bilmiyorum ama binaları 'ben buradayım' diyor. İçini gezmeye hazır değildim, yeteri kadar okumamıştım, bir de, şu sıralar hep tekrar ettiğim üzere zamanımız çok azdı.

Her iki duvarın birinde

Etrafında şöyle bir dolanmakla yetindik. Her iki duvarın birinde bunu bilmem kim yaptı, her iki binanın birinde de bunu bilmem kim tasarladı diye levhalar var. Malumunuz Masonlar duvar ustalarıdır, zamanın Karadenizli müteahhitleri gibi yani.

Herneyse, görmek isterseniz, Mason'ların Londra karargahının kısa ismi Freemasons' Hall, yeri de Holborn yakınlarında.

Sıradaki ziyaret noktamız, Londra'da en çok görmek istediğim yerlerden biriydi sevgili arkadaşlar.

Bir cümleyle özetlersek 'Shaken, not stirred' diyebiliriz. Evet, tahmin ettiğiniz üzer söz ettiğim kişi 'Bond, James Bond'.

SIS (MI6) Karargahı

Monte Carlo'dan Rio'ya, Alp'lerin zirvelerinden, Venedik'in kanallarıa bir çok James Bond lokasyonunu gezmişliğim vardır. Ne var ki, bu kez kafadan 007'ın evine gidiyorduk.

MI6'in gerçek hayattaki merkezi Londra'nın Vauxhall bölgesinde. Koca bir kompleks, resmi ismi ise SIS, uzun hali ile Secret Intelligence Sevice. Yani Gizli İstihbarat Servisi, Bond işte yahu…

Koca, yeşilli beyazlı modern bir bina. Goldeneye'da ilk kez görünmüş, ancak izlediyseniz World Is Not Enough'da, Bond'un jet takviyeli bir sürat motoru ile duvarından fırlayıp, Thames nehri üzerinde başlattığı unutulmaz kovalama sahnesinden hatırlayabilirsiniz.

Binanın bir tarafı caddeye, diğer tarafı ise Thames Nehri'ne bakıyor. Nehir kıyısı daha romantik tabii ama binanın bu tarafında bir tür inşaat vardı. Yine de World Is Not Enough hattına bir iki resim çektik.

Yakalarsak Oyarız...

Binanın etrafını çevreleyen duvarlarda, belli ki geçmişte meraklı, gereğinden biraz fazla şarja takılı kalmış, şan şöhret peşinde üç beş adamın yüzünden başlarına işler gelmiş, böyle gereksiz vakaları önlemek için durumu net olarak anlatan bol bol uyarı levhası vardı. Bunlar mealen şöyle diyorlardı: "Burası giriş ve çıkışın izne tabii olduğu bir devlet binasıdır. İçeri izinsiz girmeye çalışmak suçtur. Yakalarsak oyarız!"

Belki gerçek hayatta 'Double-Oh' ve 'Q' gibi servisleri yok ama MI6 görünüşe göre hala ciddi!…

SIS'in Thames Cephesi

Cok severim Bond'u. Özellikle Moore ve Brosnan'ı. Hadi Lazenby'ye de biraz kredi verelim. Onun için binlerce metre yükseklikte, Schiltorn'da, Piz Gloria isimli bir restorana bile çıkmışlığım vardır, ama adam gitti, bir kızla evlendi ya! Sean abim kızları tokatlardı, bu ise Bond'un şerefini iki paralık etti.

Sean Connery, benim gibi yaşlı bir dinozora göre bile eski sayılır, saygım vardır, ama sever miyim, çok emin değilim.

Tim Dalton, Moore ve Brosnan arasında geldi, öyle aklımı başımdan almadı ama çok da kötü değildi. O Bratislava macerası mesela bayağı iyiydi, ditto, filmdeki Slovak kız.

Londra güzel şehir arkadaşlar.

Gezimiz sürüyor.

Bizi izlemeye devam edin 😍

Londra VIII - Kraliyet

Kambersiz düğün, Kraliyet'siz de İngiltere olmaz sevgili arkadaşlar.

İngiliz Monarşisi, dünyanın en ileri demokrasisi ile birlikte sorunsuz yürüyen acayip bir yönetim şekli. Momarklar ise binlerce yıllık geleneklerin izlerini taşıyan acayip bir aile.

Kraliyet saray, saray da her zaman, her yerde entrika, kıskançlık, kibir ve kapalı kapılar arkasında bitmeyen kavgalar demektir. İngiliz Monarşisi de elbette bunlardan fazlasıyla payını almış.

İngiliz Monarşisi'nin tartışılmaz karargahı, Londra'nın göbeğindeki Buckingham Sarayı'dır.

Buckingham Sarayı

Geçenlerde hayata gözlerini yuman Kraliçe Elizabeth, Philip ile hayatını birleştirdiğinde, annesi Ana Kraliçe Elizabeth hayattaydı. Düğünden sonra başka bir saraya taşınmayı reddetti ve kızına yakın olabilmek için Buckingham Sarayı'nda kalmaya devam etti. Asıl amacı tabii ki devlet işlerinde söz sahibi olmaya devam etmek, kızının kulağına ne yapması gerektiğini fısıldayabilmekti.

Prens Philip bu işe çok bozulmuştu. Birisi karısı Kraliçe II. Elizabeth'in kulağına bir şeyler fısıldayacaksa, bu ancak kendisi olabilirdi.

O yıl kış soğuk geçiyordu. Philip, hemen saraydaki görevlilere talimat verdi ve Ana Kraliçe'nin kaloriferlerini kapattırdı. Ana Kraliçe ertesi gün saraydan ayrıldı.

Yılmaz Özdil, bu Philip'in seceresini geçenlerde çok güzel anlatmış, okumadıysanız mutlaka bir bakın derim.

Buckingham Sarayı, İkinci Dünya Savaşı'nda tam dokuz kez bombalanmış. Bir keresinde, Kraliçe ve kocası da evdeyken bir bomba sarayın tepesine inmiş, şapeli havaya uçurmuş ve sarayın bütün pencereleri kırmış. Kraliçe bombardıman bittikten sonra hasarı incelerken "Aman, iyi olmuş, bomba binayı yıkmış, artık doğu kanadını daha rahat görebileceğiz" demiş.

Battle of Britain zamanında bir Alman uçağı sarayı bombalamak için dalmış. Arkasındaki Ray Holmes isimli İngiliz pilotunun cephanesi bittiğinden Hurricane uçağını Alman bombardıman uçağına çatır diye geçirmiş, sonra da kendisi paraşütle atlamış. Alman uçağı sarayı bombalayamadan düşmüş.

Buckingham Sarayı'nın bugün de hala tam olarak çözülememiş çok ciddi bir sorunu var sevgili arkadaşlar.

Fareler!

Yine İkinci Dünya Savaşı esnasında Ana Kraliçe elinde bir tabanca ile gezer, bir fare gördüğünde "dan" diye vururmuş. Soranlara da talim yaptığını söylermiş, eğer Hitler sarayı işgal ederse…

İngilizlerin, hatta Birleşik Krallığın çoğu Kraliyet Ailesi için deli olur. Onları görmek, özel hayatlarını izlemek sokaktaki adam için çok önemlidir. Hal böyle olunca, Buckingham Sarayı, ister istemez şan, şöhret peşinde bir dolu avanak için bir numaralı çekim merkezi haline geliyor.

Gençten biri bir gece sarayın avlusuna sızıp, bir kat tırmanmış ve açık bir pencereden içeri girmeyi başarmış. Önce taht odasında bir selfie çekmiş, sonra da kapılardaki isimlere baka baka ilerlemiş, ve 'Her Majesty' yazılı kapıyı açıp, içeri girmiş.

Kraliçe'nin yatak odası!

Kraliçe de yatağında uyuyor. Bu gitmiş, Kraliçe'nin ayak ucuna oturmuş. Kraliçe uyanmış, bunu görünce önce bir 'ciyak' olmuş tabii. "Sen de kimsin?" diye sormuş. Adam ismini söylemiş. Kraliçe bu arada alarmı çaldırdığından nöbetçiler koşmuş, bunu paketleyip götürmüşler.

Filmini de izledim, bunu bahçede ite kaka götürürlerken kapüşonunu indirip, etrafa gülücükler saçıyordu. Nasıl girdin diye sorduklarında "Bu ilki değildi ki" dedi, inanır mısınız?

Buckingham Sarayı genç sayılabilecek bir yapı, sadece iki yüz yaşında. İngiliz Monarşi'sinin tarih boyunca ikametgahı olan Windsor Kalesi ise tam bin yıldır asilzadeleri ağırlamakta. Mesela Prens Charles ile Lady Diana burada evlenmiş. Buckingham Sarayı yapıldıktan sonra bile Monarklar, Buckingham'ın keşmekeşinden biraz sıyrılıp, kafa dinlemek için Windsor Kalesi'ne gelirlermiş.

Kraliçe Elizabeth de bir hafta sonu konvoyuyla Buckingham'dan Windsor'a gelmiş.

Ama kapı duvar. Kimse kapıyı açmıyor!

Resimlerini gördüm, çok güldüm. Kraliçe bir başörtüsü takmış, ama aynen yazmalı gelin, Kemocum görse, kesin koşar, hemen helalleşir, sinirle arabasında oturuyor. Arabaları kalenin girişinde, hava almak için kapılarını açmış, korumaların ve diğer azaların bir ayakları dışarı sarkmış, sallanıyor, içlerinden biri de gitmiş, "Kimse yok mu?" diye kapıyı zorluyor.

Etraftan geçenler gülmeye başlamış. Sonradan 'bekçiyi' bulup, kapıyı açtırmışlar tabii ama Kraliçe bu işe çok bozulmuş.

Bu gidişimizde Windsor Kalesi için vaktimiz yoktu ancak bir sonraki ziyaretimizde mutlak göreceğiz.

Bunlar eğlenceli öyküler. Bir de her sarayda olduğu gibi burada da geçmiş yüzlerce acı ve üzüntülü öyküler var.

Lady Di çok çekmiş bu asilzadelerden. Kıskançlıktan, remen kızı hayatından bezdirip, kaçırmışlar. Kraliyet ailesi kız öldükten sonra günlerce ağızlarını açmamış, halktan tepki görünce çok üzüldük falan olmuşlar.

Bana sorarsanız Fransızlar bile Ingilizlerden daha çok sahip çıkmışlar Lady Diana'ya. Paris'e yolunuz düşerse görmeye çalışın, hemen Eyfel kulesinin karşısında, nehrin diğer tarafında Diana ile Dodi'nin kaza geçirdiği tünelin önünde bir heykeli var. Bunca zamandan sonra bile hala insanlar gelip, çiçek bırakıyorlar.

Herhalde bir sonraki ziyaret noktamızı anladınız sevgili arkadaşlar.

Buckingham Sarayı'nda Kraliçe'nin muhafızlarının nöbet değiştirme töreninin izleyecektik.

Sabah kalkar kalkmaz 🐝Mezzy🐝 hemen sordu "Kraliçe geleceğimi biliyor, değil mi?" diye. Güldük, "Bilmiyorum, geleceğiz diye bir mail attım ama…" dedim.

Bir Şeyler İçmek İçin Oturduk

Önce Victoria İstasyonu'na gittik, sonra da saraya doğru yürümeye başladık.

Buckingham'a beklediğimizden biraz daha çabuk ulaşmıştık. Nasılsa vaktimiz var, bir cafe'ye oturup, bir şeyler içelim dedik.

Cafe'de garson vızır vızır yanımızdan geçiyor, yüzümüze bakmıyordu. Jelena buna şarladı "Sipariş vermek istiyoruz" diye. Adam da "İnternet'ten verebilirsiniz" dedi. Londra’da herkes kibar değil elbette. Nasıl verceğiz diye sorunca, muhtemelen anlatmak siparişi almaktan daha zor geldi arkadaşa, "Tamam, ben alayım siparişinizi" dedi.

Bizim buralarda 'escargot' derler, yani salyangoz, Fransızların ne dediği aklımıza gelmedi sabah sabah, kıvrımlı, üzümlü şu herkesin bildiği Fransız çöreği. İngilizler ne diyor buna hiç bilmiyorum. Adama spiral, üzümlü çöreklerden istiyoruz dedim. Zorlama, hatta komik bir taklit Fransız aksanıyla "Pain aux raisins" dedi. Kör istedi bir göz, adam bize Fransızca'sını söylüyor. Rengini baştan belli etmişti gerçi, havalı bir arkadaş anladığınız üzere. "Pain aux raisins it is mösyö, getir anasını satayım" dedik.

Ben diyeyim beş,
siz deyin on bin insan

Saraya ulaştığımızda ağızım açık kaldı. Ben diyeyim beş, siz deyin on bin insan sarayın duvarlarına, yollara, meydanlara yayılmış, nöbet değişimini bekliyordu. Atlı polisler insanların sağa sola taşmalarını önlemek için dolaşıyor, herkes birbirinin üzerinde, Temmuz güneşinin altında baygınlık geçiriyordu.

Sonunda nöbetçiler kesintisiz bir drum-roll eşliğinde dışardan gelip, sarayın avlusuna girdiler.

Gencecik çocukları görünce içim acıdı, bu insan bayıltan güneşin altında, koca kürklü şapkaları ve Blek'in hep dövdüğü kırmızı ceketli üniformaları ile, ikişer ikişer, avlunun kapısına kadar gelip, geri nöbet yerlerine dönüyorlardı. Bu yürüyüş esnasında ciddiyetleri hiç bozulmuyor, yüz ifadeleri duvar gibi, hiç değişmiyordu. Ama İngiliz mizah anlayışı işte. Değişim noktasından avlunun kapısına bir elli metre var, iki tanesi raptiye rap rap, kapıya kadar geldiler, yürüyecek yer kalmadı, geri dön yapıp yerlerine gidecekler. Aramızda on beş santim falan var, bir tanesi bana "Good morning!" dedi, dönüp, yerlerine gittiler.

Önümüzdeki Fransız kadından rica ettim, sağolsun, yer değiştirdik, en önden bunların resmini çekme şansım oldu.

God, Save The Queen!

Etrafımızdakilerden duyduklarım doğruysa Kraliçe biz oradayken saraydaymış. Bilmiyorduk, zar zor bir aylık ömrü kaldığını. Hayat işte…

Buckingham Sarayı'nı görmek bir deneyim elbette sevgili arkadaşlar. Hele bir de bu Kraliyet meselelerine ilginiz varsa eminim fazlasıyla hoşunuza gidecektir.

Biz ise bu Kraliyet havasından sıyrılıp, Londra gezimize devam ettik.

Bu güzelim şehirde hala yapacak çok şeyimiz vardı.

Devam edeceğiz 😍

Londra VII - İyi Ki Doğdun Sevgili Kızım

Fazlasıyla kuru, bayat ve banal bir film zevkim vardır sevgili arkadaşlar. Hıyarlık olsun diye söylemiyorum, gerçekten de izlediklerim yalnızca James Bond başta casus, savaş, bilim-kurgu ve vurdulu kırdılı aksiyon-macera filmleridir. Son yıllarda Bond'u da bıraktım, kendimi Netflix dizileriyle avutuyorum.

İyi kötü kültürlü biri sayılırım. Arkadaşlarla bir muhabbet esnasında genelde, konuşulan konu hakkında iyi kötü bildiğim bir şeyler vardır, dinlemekten ve paylaşmaktan zevk alırım. Ancak iş filmlere gelince afakanlar basar, bazen muhabbetin ortasında kalkar giderim.

O herkesin bildiği, sevdiği, zaman zaman da tapındığı, siz türkler nasıl diyor 'kült' - bu arada 'cult' kelimesinin bu sözde Türkçeleştirilmiş halini duyduğumda yine bir gülme gelir, herneyse - filmleri birileri sıralamaya başladığında gerçekten sosyopatik duygularım depreşir. 'Tarantino' dediğinde sık gırtlağını, 'Pulp Fiction', giyotin!, 'Kubrick', kazığa oturt!, 'Killy Billy', toplu tecavüz! Adam Mission Impossible'a 'Hollywood crap' der, aynı adamın oynadığı Eyes Wide Shut'a ibadet eder, çünkü ikincisini Kubrick mi, Tarantino mu, hangisi diye bakmaya bile elim gitmiyor, midem bulanıyor, yönetmektedir.

Avamsa avam, ne yapayım, böyle biriyim işte.

O yüzden yukarda yazdıklarım ışığında Londra'daki bu durağımız sizleri biraz şaşırtabilir.

Notting Hill!

Grant'in Filmdeki Evinin Kapısı

Julia Roberts ve Hugh Grant'in başrollerini oynadığı aynı adlı filmin geçtiği mahalle.

  
Notting Hil bir romantik komedi. Oturup 'tahammülden' izlemişliğim vardır. Önceki hayatımda bir aralar yakın olduğum biri severdi bunları, ben de tag-along yapardım.

Film tam olarak benim tipim değilse de, neredeyse beğenmiştim bile diyebilirim. İnsan beyni arada bir rutinden sapmayı sevebiliyor, hatta bazen bu gerekli bile olabiliyor.
Filmde Julia Roberts ünlü bir artisti, Hugh Grant da Notting Hill'de yaşayıp, bir kitapçı dükkanı işleten fakir ama namuslu bir genci canlandırmakta.

Bu arada söylemeden edemeyeceğim, hayatımda çok az kadın bana Roberts kadar çirkin, itici, sevimsiz gelir. Dünya bu kadının 'güzelliğiyle' büyülenmiş halde, biliyorum elbette, ancak size bundan daha açık olamam, nefret seviyesinde duygular besliyorum bu kadına karşı.

Notting Hill filminin geçtiği Notting Hill semti Londra'nın biraz eteklerinde kalmış bir yer. Yaşayanlar etnisiteleri bakımından daha çeşitli, daha renkli. Ancak bir cümleyle, semt, isminin ima ettiği gibi bir yer.

Portobello

Notting Hill'deki ilk durağımız Grant'ın filmdeki eviydi, daha doğrusu filmdeki evinin kapısı. Cart mavi bu kapı filmden sonra herhalde Londra'nın en bilinen 'kapılarından' biri olmuş.

Fotoğraf için sıramız geldiğinde🐝Mezzy🐝 ile birimizin kapıya gitmesi gerekiyordu. Jelena hiç öyle Notting Hill'lik bir kız değildir. Bana "Sen git, ben de resminizi çekeyim" dedi. İtiraz ettim, eş dost görecek bunu, ne derler bu Notting Hill resmime diye. "Sen kızsın, sen git, ben resminizi çekeyim" dedim. Mecburen 🐝Mezzy🐝 ile gitti ama resimde mahkeme duvarı benzeri bir ifadesi vardı!

Grant'in filmdeki kitapçı dükkanı ise Portobello Road üzerinde. Geziden önce okuduğum yazılar Portobello Road'u çok renkli, neşeli bir yer olarak anlatmışlardı. Ancak buraya geldiğimizde gördük ki "neşeli" ve "renkli" sıfatları bu yeri tanımlamak için kesinlikle ilk kullanılacak sıfatlar değil.

 

Filmdeki Kitapçı

Londra’da değil de, İstanbul'da, Mahmutpaşa'da gibiydik..

Yerel dil Arapça ve Urdu'ydu. Her yer işportacı, seyyar satıcı doluydu. Hem satıcılar, hem de müşteriler devamlı bağırma halindeydiler. Yürümek imkansızdı, gelen geçem bizi omuzluyordu.

Kitapçıyı bulduk sonunda ama bu keşmekeşin içerisinde filmi hatırlayıp, nostalji yapmak falan mümkün değildi tabii. Hemen bir iki resim çekip, oradan ayrıldık.

İki Katlı Kırmızı Londra Otobüsünde

İki katlı, ünlü kırmızı Londra otobüslerinden birine binip, Hyde Park'a doğru yola koyulduk. Otobüsün ikinci katımda, en önde şansımıza bir yer bulduk ve neredeyse yarım saatlik bu yolculukta bol bol Londra manzarası görme şansımız oldu. Bir de önde oturunca insan yolun solundan gittiğini daha bir güçlü idrak edebiliyor. Alışana kadar bayağı ters geldi gözüme. Trafiğin aksi yönden işlediği bu ülkelerde araba kullanan, sizin, benim gibi yolun sağımdan gitmeye alışmış şoförler bu tersliğe çok kısa zaman içinde alışıp, uyum sağladıklarını söylüyorlar. Ben hala o kadar emin değilim.

Hyde Park kıyısındaki bu Hard Rock Cafe'ye aylar önce rezervasyonumuzu yapmıştık. Sevgili kızımın doğum günlerini her daim bir Hard Rock Cafe'de kutlarız. İlk doğum günü Venedik, sonrasındakiler ise sırası ile Ibiza, Las Vegas, Paris, Nice ve Lyon Hard Rock Cafe'lerdeydi. Bu sonuncusu ise Hard Rock Cafe London'da olacaktı.

Hard Rock Cafe London

Doğum günlerinin yanı sıra sevgili kızım daha bir çok farklı Hard Rock Cafe'lerde bulundu. New York, Los Angeles, Helsinki, Berlin, Barcelona, Gran Canaria, ister inanın, ister inanmayın İstanbul, Lizbon, ve olasılıkla aklıma şu anda gelmeyen başkaları.

Ancak yedinci doğum gününü kutlayacağımız Hard Rock Cafe Londra bunların belkide en özeli olacaktı. Bunun sebebi ise Londra’da açılan bu Hard Rock Cafe'nin dünyadaki ilk Hard Rock Cafe olmasıydı.

Herkes Hard Rock Cafe'nin bir Amerikan restoran zinciri olması nedeniyle ilk Hard Rock Cafe'nin Amerika'da açıldığını, ve bir çoğu da bunun Orlando'daki devasa Hard Rock Cafe olduğunu düşünür. Gerçekten de Hard Rock Cafe Isaac Tigrett ve Peter Morton isimli iki Amerikalı'nın 1971 yılında başlattığı bir Amerikan restoran zinciridir. Ancak bu iki şahsiyet Amerika'da değil, Londra'da yaşamaktaydı ve Ingiltere’de yerleşmiş Amerikalılar'a hem ev hasretini gidermek, hem de güzel müzik dinlemelerini sağlamak için bu mekanı açmışlardı. Myfair de, Old Park Lane üzerinde, altı aylık bir kira kontratı ile sevgili kızım 🐝Mezzy🐝'nin doğum gününü kutlamak üzere şereflendireceği bu mekanı açmışlar.

Hard Rock Cafe'nin ilk açıldığı zamanlarda, herkesin tanıdığı devamlı bir müşterisi varmış. Eric Clapton. Her halde bilmeyeniniz yoktur. Canavar bir gitar virtüözüdür. Lakab-ı diğer 'Slow Hand', yani 'Yavaş Elli'.

Pete Townshend'in Gitarı

Her 'run-of-the-mill' Brit gibi Clapton da masa yerine barda oturmayı tercih edermiş. Her geldiğinde de barın en sol tarafındaki taburede oturur, demlenirmiş.

Bir gün yanında gitarı ile bu Hard Rock Cafe'ye gelmiş, sonra da gitarını patronlardan birine verip, "Bunu benim taburemin üzerine as, bundan kelli burası benim yerim ola" demiş. Patron da gitarı taburenin yanındaki duvara asmış tabii.

Aradan üç beş gün geçmiş, Hard Rock Cafe'ye posta ile koca bir paket gelmiş. Hemen açmışlar. İçinde siyah bir gitar, bir de küçük bir not. "Mine's as good as his. Love, Pete". "Benimki de en az onunki kadar güzeldir, Sevgiler, Pete". Gönderen The Who'nun gitaristi Pete Townshend. The Who, Clapton zamanının en hızlı gruplarından biri. CSI'ları izliyorsanız, tümünün jenerik şarkıları The Who'dandır.

Sevgili kızımın taburede bir resmini çektim

Hard Rock'çılar bu gitarı da aynı duvara asmışlar. Bundan sonra Hard Rock Cafe'lerde, rock müzisyenlerinin enstrümanları, giysileri, hatta altın, platinum plakları toplanıp, sergilenmeye başlamış. Bugün itibarıyla on binlerce, zevk sahipleri için tabii, paha biçilmez koleksiyon parçaları, dünyadaki Hard Rock Cafe'lerde sergilenmekte.

Günün yorgunluğunun üzerine açtığımız bir şişe şarap hayat suyu gibi gelmişti. Shift'i bitmesine rağmen, sonraki garsonun gecikmesi yüzünden bize yardımcı olan Tom her şeyi ayarlamıştı. Tom'dan sonraki garsonumuz çok iyi, çok kibar bir kızdı. Ona Clapton we Townshend'in hikayesinin detaylarını sordum. Uzun uzun anlattı, sonra da alt katta, her iki gitarın asılı olduğu duvarı ve Clapton'ın taburesini gösterdi.

Aşağıya, bara indik. 🐝Mezzy🐝'nin bu taburede bir resmi olsun istiyordum.

Tabure doluydu, iki genç bira içip, geyikliyorlardı. Onlara, taburede kızımının bir resimini çekip çekemeyeceğini sordum. Adam tereddütsüz kalktı, yerini 🐝Mezzy🐝'ye bıraktı. Sevgili kızımın taburede bir resmini çektim. Yerini bize veren nazik adam istersek 🐝Mezzy🐝 ile birlikte bir resmimizi çekebileceğini söyledi. Böyle şeyler her yerde olmaz sevgili arkadaşlar, Londralılar gerçekten kibar, nazik, iyi insanlar. Tabii dedim, beraber bir resim çektirdik.

Teşekkür edip, ayrılırken arkadaşı sordu: "Rolling Stones için bu resim değil mi?" diye.

Anama küfür edilmiş gibi oldum. Niyet kötü değil tabii ki ama… Neyse, bir nefes aldım, "Eric Clapton" dedim. Güldük beraber.

Tom ve arkadaşı garson kız, kızıma catar-patarlı, yanar-dönerli bir doğum günü pastası hazırlamışlardı.

🐝Mezzy🐝 yedi yaşına basmıştı!

Nice mutlu yıllara sevgili kızım❤️

Nice mutlu yıllara sevgili kızım❤️