Hollywood

Yeni günümüz Hollywood Bulvarında, Dolby Theater'in önünde başlamıştı. Jelena daha İsviçre'den bulmuştu hangi turu alacağımızı. Hemen gitti, biletlerimizi aldı.

Hop On - Hop Off dedikleri bu iki katlı ve genelde üst katın açık olduğu otobüsler sizi ziyaret ettiğiniz kentin önemli noktalarına götürür, kulaklıkla şehir hakkımda bilgi verirler. Duraklarda serbestçe inip etrafı gezebilir, bir sonraki otobüse binerek de gezinize devam edebilirsiniz.

Özellikle büyük ve tarihi biraz eskiye giden şehirlerde biz mutlaka bu otobüsleri almaya dikkat ediyoruz. Sadece gezmek için değil, bir yerden bir yere gitmek için de çok pratikler.

Ancak Hollywood gibi bir yerde bu otobüslerin önemi kat be kat artıyor sevgili arkadaşlar.

Hollywood, ünlülerle, sinema ve müzik tarihiyle dolup taşan bir kent. Ancak neyin nerede olduğunu biri size söylemezse her yer geniş bir cadde ve etrafındaki bir iki katlı güzel binalardan oluşan bir kent manzarası olarak kalıyor.

Öyle binaların önünde Tarantino, Travolta'yla Pulp Fiction için anlaşmak üzere burada yemek yedi, Pretty Woman bu otelde çekildi, ya da Sharon Stone bu mağazadan alış veriş eder diye tabelalar yok maalesef.

Gittiğinizde eğer hazırlıksızsanız, öyle etrafınıza bakınıp "Tamam Hollywood'dayım da şimdi ne?" diye kalıyorsunuz.

Biz otele dönerken, taksi şoförümüz Todd, otelimizin elli metre ilerisindeki bir barı işaret edip "Bakın burası Robert De Niro'nun barı" demişti. O söylemese bu mekanın bizim için bir Dunkin' Donuts'dan farkı olmayacaktı.

Oralarda yaşayan bir arkadaşınız var, ancak bu işlere meraklı biri değilse büyük olasılıkla o da sizi heyecanlandıracak bir çok şeyi bilmiyor olacaktır.

Gitmeden önce okumak biraz yardımcı oluyor tabi. Ne var ki, işe yarar ve işe yaramaz bilginin birbirine karıştığı İnternet ortamında bunun bile gezinizi verimli bir biçimde yaptırabileceğine emin değilim. İşin aslı, ben gitmeden de, geldikten sonra da ziyaret ettiğimiz yer hakkımda bol bol okurum sevgili arkadaşlar. Ancak bizim deneyimimizde önceden okumak, gidilmesi gereken yerlerin genel bir listesini hazırlamakta, ya da gittiğimiz yerlerde eğer herkesin ilgisini çekmeyebilecek özel bir yeri ziyaret etmek veya özel bir şeyi görmek istediğimizde çok işe yarıyor. Bütün sorunları çözmüyor.

Hollywood'u ziyaret ederken bence en doğrusu profesyonel yardıma başvurmak. Hop hop otobüsler burada hem çok düzgün işliyor, hem de hatları ve dinlediğiniz bilgiler gerçekten özenerek hazırlanmış. New York’da örneğin, bunlar çok laçka ve çok daha az işe yarar bilgi veriyorlar.

Turumuz Hollywood Bulvarında başladı bir kısa bir süre sonra Hollywood Bulvarına parelel, Sunset Bulvarına döndük.

Sunset Bulvarının Crescent Highlights Bulvarı ile Beverly Hills arasında kalan kısmına Sunset Strip derler. Burası Paris'deki Avenue des Champs-Élysées ya da Manhattan'daki Broadway kadar ünlü bir caddedir. Mutlaka filmlerde, şarkılarda duymuşsunuzdur.

Sunset Strip gece kulüpleri, mağazaları, restoranları ile meşhur bir caddedir. Bir çok ünlünün takıldıkları mekanlar hep Sunset Strip'in üzerindedir,

Bu caddenin bu kadar ünlü gece klüpleriyle dolu olmasının tarihsel bir sebebi var arkadaşlar.

Sunset Strip aslında Hollywood'un değil, West Hollywood'un sınırları içerisinde kalır. Hollywood, Los Angeles şehrinin bir parçasıdır, West Hollywood, dolayısıyla da Sunset Strip ise Los Angeles County'nin.

İçkinin yasak olduğu 1920'li yıllarda Sunset Strip üzerinde el altından ya da arka odalarda içki servisi yapılabiliyormuş, çünkü sorumluluğu şehirle sınırlı LAPD yerine Los Angeles County Şerifini "ikna etmek" daha kolay oluyormuş.

Hal böyle olunca, Sunset Strip Hollywood'un eğlence mekanı haline dönüşmüş.

Strip'in üzerinde ilk dikkatimi çeken mekan Whisky A Go Go isimli gece kulübü.

Bazılarınız "Aaaa" oldu tabi...

Benim neslimin ve Ankara'daki aynı isimli mekanın asıl tadını çıkaran bir önceki nesilin belleğine hiç de yabancı bir isim değil bu. Whisky A Go Go Ankara'nın en ünlü gece klüplerinden biriydi. Yerini çıkartamamıştım, abim yardımıma koştu. Tunus Caddesinde, Akay yokuşunun tam başındaydı.

Sunset Strip'deki Whisky A Go Go'nun levhasının fontları bile Ankara'daki ile aynıydı, "Lan" dedim, "Bizimkiler levhasını bile çalmışlar". Sonra Wikipedia'dan öğrendim ki, Amerikalılar da bu ismi Paris'te bir gece klübünden çalmışlar. Zaten "Whisky" de Amarikanca'daki gibi "Whiskey" diye yazılmamış. Avrupa'dan arak olduğu belli.

Whisky A Go Go

Ben oradayken içeride Jefferson Starship çalıyordu. Önceleri Jefferson Airplane olan bu gurup bir Rock Oracle'ıdır. Ta Woodstock'da falan çaldılar hatırlarsanız.

Hele bir geçmişine baktığımda dilimi ısırdım. Kimler gelmiş, kimler geçmiş buradan. Whisky A Go Go da çalmaya başlayıp meşhur olanların ya da ünlendikten sonra bu mekanda çalanların bazıları The Doors, No Doubt, The Byrds, Buffalo Springfield, Steppenwolf, Van Halen, Frank Zappa, Johnny Rivers, Guns N' Roses, Linkin Park, Mötley Crüe...

Hollywood dediğimizde aklımıza hep film yıldızları gelse de bu bölgenin müziğe, özellikle Amerikan Rock müziğine bu kadar katkı sağladığını bu gidişimde daha bir iyi anladım.

1900'lerin ilk yarısında sinema ile birlikte, zamanın ünlü jazz ve blues ustaları hep Strip'de çalarlarmış. Ancak Las Vegas devreye girip, burada kazandıklarının on katına bu ünlüleri Vegas şovlarına transfer edince Hollywood da aradaki boşluğu o zaman yeni yeni tutulmaya başlayan Rock ve daha sert türevleri müziklere sponsor olarak kapatmış. Hollywood'da Whisky A Go Go gibi rock müziklerinin çalındığı bir çok kulüp var.

Consumers Liquor

Sunset Boulevard 7151 de, Consumers Liquor isimli bir mağaza var. Burası Sunset Bulvari, Sunset Strip olmadan önce mi, sonra mı hatırlamıyorum, sizleri yanıltmayayım. Kulüplerin birinde çalan bir house band üyeleri her akşam bu mağazaya gelip parasızlıktan ucuz bir Kaliforniya şarabı alıp beraber içmek üzere evlerine götürürlermiş.

Bu şarabın ismi Night Train"miş, gurubunki de Guns N' Roses! Bu arkadaşları biraz sevenler, Appetite For Destruction albümünün bu şarap için yazılmış şarkısını hatırlarlar herhalde.

Buranın biraz ilerisindeki Guitar Center isimli müzik mağazasının bir bölümünde ise birçok ünlü gurup ve müzisyenin beton üzerinde el izleri bulunuyor. İşin açıkçası ben çok takılmadım. Bir öykü, olay ya da anıyla ilişkili değilse böyle şeylere tapınmayı sevmiyorum. Bir çok kişinin ilgisini çekse de, aynı sebeple ünlülerin evlerine giden turları almadım.

Guitar Center

Yine yakınlarda bir yerde Johnny Depp'e ait The Viper Room isimli kulüp var. Buranın açılışını Ivır-Zıvır Tom ve Kalpkırıcılar (Tom Petty and the Heartbreakers) yapmış. Burada da sıkı rock gurupları çalarmış. The Viper Room, ayrıca ünlülerin de sık göründüğü bir mekanmış. Ancelina Coli ile bir hatıra fotoğrafı çektirmek için gidilebilecek bir yer sizin anlayacağınız.

Strip üzerinde başka bir mekan ise Rainbow Bar and Grill, ya da eski ismi ile Villa Nova. Altı restoran, üstü gece kulübü. Marilyn Monroe ile Joe DiMaggio burada tanışmışlar.

Buraya müşteri olarak gelen, ya da sahne alan sanatçılar yine insanın sinirini bozuyor. Bazıları Alice Cooper, Harry Nilsson, John Lennon, Ringo Starr, Neil Diamond, Elvis Presley, Mötley Crüe, Poison, Guns N' Roses, W.A.S.P., Motörhead, Red Hot Chili Peppers, KISS, Led Zeppelin, Billy Idol, vesaire, vesaire. Bazen buraya eğlenmek için gelmiş olsalar bile, üç beşi bir araya geldiklerinde çıkar sahneye, hep beraber jam yaparlarmış.

Troubadour, Sunset Strip üzerindeki başka bir gece kulübü. Burada da kariyerine bu kulüpte başlayan ya da bu kulüpte çalmış uzun bir ünlü listesi var. Ünlü olmadan burada çalmış müzisyenlerin bazıları Elton John, Linda Ronstadt, James Taylor, The Eagles, The Byrds, Carole King, Bonnie Raitt, Jackson Browne, Van Morrison, Buffalo Springfield, vs... Yine yoları buradan geçmiş bir kaç müzisyeni listelersek Fleetwood Mac, Rod Stewart, Don McLean, Bette Midler, Bruce Springsteen, Billy Joel, The Pointer Sisters, Liza Minnelli, Sheryl Crow, The Everly Brothers, The Knack, Rise Against Machines, Leonard Cohen, vesaire, vesaire. Bu "vesaire" 'ler gerçekten vesaire. Tam liste için Wikipedia'ya bir bakın derim. Ben sadece sizlerin ilgisini çekecek bir kaçını aldım.

The Commedy Store

Yine Roxy isimli bir başka kulübünü not edin. Burada da epey ünlü müzisyen var ama çok baş ağrıtmayayım.

Sunset Strip üzerinde bu kez gece kulübü olmayan başka ilginç bir mekandan bahsedelim. İsmi Piazza del Sol. Bu bina uzun bir süre Kalifornia'nın en ünlü kerhanesi olarak hizmet vermiş (!)

The Commedy Store yine Sunset Strip'in kayda değer bir mekanı. Stand-up komedyenlerin sahne aldığı bu tiyatronun tezgahından geçip, ünlü olan bir çok isim var. Jim Carrey bunlardan biri. Jay Leno, Whoopi Goldberg gibi ünlü komedyenler hep bu tiyatroda sahne almış.

Laf komedi kulüplerinden açılmışken Laugh Factory isimli mekanı da not edin. Popüler bir yer.

Laugh Factory

Sunset Strip'i bıraktıktan sonra Santa Monica Bulvarına çıktık. Tabii istemsiz olarak Sheryl Crow'un o güzel şarkısı kafamda çalmaya başladı.

All I wanna do is have some fun,
Untill the sun comes up,
Over Santa Monica Boulevard

Santa Monica Bulvarında zebehe kadar dens diyor Sheryl Crow 😛

Bu bulvar Downtown Los Angeles'dan başlayıp, ta okyanus kıyısına, Santa Monica'ya kadar gidiyor. Üzerinde, özellikle Hollywood bölgesinde bol bol otel, motel, kulüp, sinema salonu, direktörler sendikası, senaristler derneği, gösteri salonu, ve benzeri yerler görebilirsiniz. Yine Trip Advisor olmayalım diye tek tek anlatmıyorum.

Bu bulvarın ilginç bir noktasından bahsedeyim size. Burası da bar, restoran, gece kulübü falan dolu. Ancak Hollywood'un gerisinden farkı, popülasyonun yüzde sekseninin i.ne olması - ki ismi zaten durumu açıklıyor, "Boys Town".

Otobüsteki anonsun uyarısıyla fotoğraf makinesini hazırladım ve sağ tarafta, büyük bir göbeği geçip yönümüzü kuzeye çevirdiğimizde kaldırımın üzerindeki, trafik işareti benzeri ters üçgen levhanın resmini çektim.

Beverly Hills Shield

Bu bir trafik işareti değil, bütün kentin etrafına serpiştirilmiş beş "Beverly Hills Shield" dedikleri levhadan biriydi. Kahverengi, üzerinde Beverly Hills yazan sade bir levha, ancak ister inanın, ister inanmayın, Beverly Hills belediyesi bu işaretin kullanım hakkını tescillemiş. Fotoğrafını çekip, kendi albümünüze koymak serbest ama umuma açık kullanırsanız, telif hakkı ödüyorsunuz.

Beverly Hills'de Los Angeles şehrinden ayrı bir şehir ama Los Angeles County'nin bir parçası, o yüzden de ayrı bir Polis teşkilatı, ve o yüzden de Beverly Hills Cop isimli bir dizi olabilmiş (inanın ben de tam anlayamıyorum bu Amarikalıların administratif ayrımını, tam city nedir, county nedir anladım derken, ortaya borrough'lar falan çıkıyor, yine kafamı karışıyor).

Beverly Hills'in Polisleri de havalıymış. Zsa Zsa Gabor arabasıyla giderken bir polis bunu durdurunca sinirlenip, çat diye çakmış polise bir tane. Zsa Zsa Gabor falan dinlememişler, atmışlar içeri kadını.

İsviçre'de bence Beverly Hills'dan daha fazla milyoner, milyarder yaşıyordur, sevgili arkadaşlar, ancak hemen her yerde, onların yaşam alanları İsviçre zerafeti ile göze batmayacak bir hale gelmiş, yaşadıkları köylerin içinde kaybolmuştur.

"Burası parası olanların yaşadığı bir yerdir!"

Beverly Hills ise tam aksine, "Burası parası olanların yaşadığı bir yerdir!" diye bar bar bağırıyor.

Girişine metrelerce uzunlukta "Beverly Hills" yazılı bir işaret koymuşlar ki insanlar önünde resim çektirebilsin diye. Her cadde, diğer caddelerden farklı bir ağaç türüyle süslenmiş, ama sadece tek bir ağaç türü. Yangın muslukları bile Los Angeles'ın her yerinde sarıyken, burada göze batmasın diye gri bir renge boyanmış.

Beverly Hills üzerinde aktif sosyal hayatın sürdüğü iki önemli cadde var.

Bunlardan ilki Beverly Drive. Bu cadde restoranları, barları, mağazaları ile canlı, cıvıl cıvıl bir yer. Hollywood gibi pis değil, insanlar iyi, kibar ve güler yüzlü.

Rodeo Drive

Beverly Hills'deki ikinci kayda değer cadde ise Rodeo Drive.

Biraz dünyayı görmüş biri olarak söyleyebilirim ki, şimdiye kadar Rodeo Drive gibi ışıltılı, klas bir yer görmedim. Ağırlıklarını bahane edip, her türlü otobüs, tren, kamyon gibi gözü rahatsız edecek aracı yasaklamışlar. Her iki arabadan biri Süper İtalyan bir marka, Ferrari, Lamborghini, Bugatti, Et al. Gerisi de Rolls, Aston Martin, arada bir gariban bir Porsche, vesaire, vesaire.

Biz bir akşam, güneş batarken gelmiştik. Ağaçların hepsi binlerce minik ampulle süslü. Yol boyunca oturmanız için yol kenarına masalar ve sandalyeler konmuş. Öyle cafe falan değil, belediyenin hizmeti. Cadde boyunca full Wi-Fi coverage tabi.

Mağazaların en ucuzları Max Mara, Gucci, Fendi, Versace. En pahalıların ismi bile yok.

Bijan Efendi

Ancak bir mağaza var ki halen dünyanın en pahalı butiği. Bir tek şubesi var, o da Rodeo Driva'da. İsmi House of Bijan, ya da benim neslimin Turgut Özal'ın buradan aldığı bir takım elbiseden hatırlayacağı "Bijan Efendi".

Ortalama bir müşterisi bir senede yüz bin dolarlık alış veriş yapıyormuş. Ortalama olmayanlar ise devlet başkanları, şeyhler, film yıldızları, futbolcular. Onlar için "Sky is the limit!"...

Bijan Pakzade, İranlı bir modacı. İran'ı anlayabileceğimiz sebeplerden bırakmış, önce Avrupaya - hatta bizim buralardan bir Swiss-German hanımla evlenmiş, sonra da Amarika'ya gitmiş. Orada da helal olsun, işini kurmuş, artık kaç milyonluk milyoner olmuş, bilmiyoruz.

Bijan Efendi 2011 yılında, beyin kanamasından hayatını kaybetmiş. Dükkanını ise Louis Vuitton satın almış. İşe aynı markayla onlar devam ediyor.

Jelena ile 🐝Mezzy🐝, Rodeo Drive'dan bir şey almış olalım diye Guess'e girdiler ama kadın mantığı, hiç birini beğenmedim diye çıktılar 😛

Beverly Wilshire Hotel

Rodeo Drive'ın sonuma doğru, Wilshire Bulvarıyla kesiştiği yerde yine bir tarihi bina var, Beverly Wilshire Hotel. Ortaya daha fazla ünlü ismi atıp sıkıntı yaratmak istemiyordum ama bir bakın arkadaşlar şu insanlara, sonra da kızın isterseniz bana. Elvis Presley ve Warren Beatty burada yıllarca kalmış. John Lennon da karıyla kavga edip bu otelde üç beş ay geçirmiş. Diğer misafirler ise şöyle: On sekiz delik Barack Obama, Japon Imparatoru Hirohito, Dalai Lama, Sadruddin Aga Khan, Eric Clapton, Mark Knopfler, Elton John, Michael Caine, Michael Douglas, Farrah Fawcett, Bette Midler, Dustin Hoffman, Anjelica Huston, Robert Pattinson, Walter Matthau ve Al Pacino!

Pretty Woman'da Roberts ve Gere de bu otelde kalırlar. Ambassador otelinde çekilen lobi sahneleri dışında otel sahneleri hep burada çekilmiş. Filmi hatırlarsanız, beraber alış verişe çıktıkları mağazalar da hep Rodeo Drive'da.

Otobüs turumuzun geçtiği her noktada o film, bu artist anonslarını sonu gelmedi. Ben öyle çok filmobik biri değilimdir. Hatta çok avam bir zevkim vardır, verin bana James Bond, sabah akşam seyrederim. Öyle Besson, Tarantino, Kubrick filmleri seyredersem afaganlar basar, sonunu bile bekleyemem. Ancak ben bile sınırlı film zevkimle gördüklerim ve duyduklarımdan etkilenmiştim.

Downtown LA

Günün içerisinde bir de Downtown Los Angeles'a gittik. Klasik bir Amerikan grid city. Bol bol gökdelen, yarısı banka, diğer yarısı da diğer iş kolları.

Los Angeles'da de bir China Town var, ancak bir Korea Town'u ilk kez gördük. Los Angeles'da İran dışındaki en büyük İranlı popülasyonu ve yine çok büyük bir Ermeni komünitesi var.

Downtown'da gerçekten gördüğünde insanı etkileyen bir Disney Gösteri Merkezi, ve ilk Richard Harris'ten duyduğumuz, ancak benim neslimin Donna Summer'ın muhteşem sesinden dinlemeye alıştığı unutulmaz şarkının ismi ve konusu olan MacArthur Park bulunuyor.

Biraz daha az noble bir şarkı ile ilişkili başka bir nokta isterseniz, size merkezdeki Ritz otelini ve Taco'dan Puttin' On The Ritz şarkısını verebilirim.

İşin aslı, şarkının ilk solisti Taco değil, Harry Richman, Şarkıda ismi geçen Ritz de Los Angeles'daki Ritz değil, Londra'daki Ritz oteli. Puttin' On The Ritz ise Frapan giyinme anlamına gelen bir deyim.

Madame Tussaud Müzesi

Ama denemiş olduk böyle işte 😍

Bu otobüs turları arasında bir de Hollywood'daki Madame Tussaud müzesini gezdik, bunca zamandır görürüm, ama iştahımı hep Londra'ya sakladığım için bir kere bile gezmemiştim. Bu müze ziyareti, Hop Hop otobüslerine aldığımız biletin zoraki parçası olunca, güneşin tepede olduğu bir öğlen vakti girip, gezdik bu müzeyi.

Bu müzeyi kafamda hep karanlık, düzenli, heykellere dokunmanın, yaklaşmanın yasak olduğu bir yer olarak canlandırmıştım. Ancak her yeri çok rahat, aydınlık ve eğlenceli biçimde tasarlamışlar. Heykellere yaklaşabiliyor, dokunabiliyor, yanlarına bıraktıkları aksesuarları kullanarak resim çekebiliyorsunuz. Adamlar Don Corleone'nin yanına bir 'fötür' şapka, Clint Eastwood'un yanına bir kovboy şapkası, Rocky"nin yanına da bir çift boks eldiveni koymuşlar.

Madame Tussaud Müzesi

Müzedeki ünlülerin gerçek boyutlu heykelleriyle yan yana geldiğinde insan filmlerde ya da resimlerde gördüğünden çok daha fazlasını görüp, hissedebiliyor. O Lady Gaga denen kadın neredeyse 🐝Mezzy🐝 kadar, abartmıyorum. Ancelina ise maşallah, boyu, posu yerinde. Marilyn, Liz, Madonna falan gerçekten perdede ya da sahnede göründüklerinden çok daha küçükler. Arnold ise gerçek bir terminatör 😛

Umduğumuzdan çok daha güzel vakit geçirdik burada. Bir daha aynı müze bile olsa yine giderim.

Hollywood'da bir günümüzün öyküsü böyle işte sevgili arkadaşlar.

Bu uzun günün sonunda akşam oteli nasıl bulduğumuzu bilmiyorum. Üçümüz de yatıp, uyuduk.

Bu hepimize sonsuz gibi gelen Amerika yazılarının da sonu göründü neyse. Bir sonrakinde görüşmek üzere ❤️

Hollywood - Prelüd

Los Angeles'ın eski tarihi daha önce size yazdığım San Diego yada Kaliforniya'nın geri kalanı ile neredeyse aynı. İspanyollar 1500'lü yıllarda buradaki yerlileri kovalamışlar, sonra Meksikalılar bağımsızılıklarını elde etmişler, sonra da buraları Amerikalılara kaptırmışlar. Kentin tarihinin bu bölümünde fazlaca orijinallik yok.

Önce bu bölgeye tren yolu ulaşmış. Bugün inanması biraz güç ancak sonrasında kentin büyümesi 1800'lerin sonunda yakınlarda petrol bulunmasıyla başlamış.

Kent büyüdükçe su kaynakları yetmez hale gelmiş ve kente yeni bir su yolu yapmışlar. Sözleşmeye göre bu suyolunun sağladığı su sadece ve sadece Los Angeles kenti için kullanılabilirmiş. Yani kent yönetiminin fazla suyu satması önlenmiş. Durum böyle olunca çevre kentler bu sudan faydalanabilmek için Los Angeles ile birleşmeye başlamışlar.

Hollywood da bu birleşen kentlerden biri olmuş.

1850'li yıllarda bugünkü Hollywood'un yerinde sadece kerpiçten bir kulübe varmış. Bu bölgede tarım iyi sonuç verdiği için küçük bir zirai komünite oluşmuş.

Hollywood ismi ilk kez 1887 yılımda Los Angeles County tapu ofisine, bu günkü Hollywood'daki 160 dönüm arazisi için gayrimenkul yatırımcısı Harvey Henderson Wilcox tarafından tescil edilmiş.

Harvey Wilcox'un bu ismi karısı Daeida Wilcox'un isteği ile koyduğunu da biliyoruz.

Kesin olarak bilmediğimiz, Daeida'nın bu ismi nereden bulduğu.

Bir rivayete göre Daeida bir seyahati esnasında, trende yanındaki Ohio'lu bir kadının memleketinin Hollandalı göçmenlerin koyduğu ismi olan Hollywood'u duymuş, beğenmiş ve kocasına önermiş.

Başka bir rivayete göre ise Daeida bu ismi Ivar Weid isimli bir arkadaşından, Ivar Weid ise yine bu bölgeden 480 dönüm arazi alan, Hollywood'un babası lakaplı, başka bir gayrimenkul baronu H. J. Whitley'den duymuş.

H. J. Whitley'in tuttuğu bir günlüğe göre, tepelerin birine çıkıp sonradan Hollywood olacak vadiye bakarken, bir çinliyi at arabasıyla bir şeyler taşırken görmüş. Ne yapıyorsun diye sorduğunda "Hauling Wood", yani odun taşıyorum demiş, ama Çinli aksanıyla "Holly-wood" gibi duyulmuş. Whitley de kafasında kuracağı yeni şehre bu ismi vermiş.

Böylece Hollywood, Hollywood olmuş.

1900'lü yılların hemen başında H. J. Whitley Prospect Avenue üzerinde Hollywood Hotel'i açmış. 1910 yılımda Hollywood Los Angeles ile birleştiğinde ise Prospect Avenue, bugünkü Hollywood Bulvarı ismini almış.

Film endüstrisi ise 1910'lu yıllarda Hollywood'a gelmeye başlamış.

Bunun en önemli nedeni, zamanın filmlerinin doğal ışıkta, yani güneş ışığında çekilmeleriymiş. Bunun için de yılın neredeyse her ayı güneşli olan Kaliforniya'dan daha iyi bir yer bulmak zor olurdu herhalde.

Ancak yine görenleriniz bilir, Hollywood deniz kıyısından bayağı uzaktadır. Film yapımcıların böyle bir seçim yapmalarının nedeni ise denizle birlikte gelen haze'den yani pustan korunmakmış.

Yine de zaman zaman yönetmenler deniz kıyısına gitmişler tabi.

Bunların birinde deniz kıyısında bir gün doğumu sahnesi çekmeleri gerekiyormuş. Takdir edersiniz ki Los Angeles, batıdaki Pasifik Okyanusuna komşu bir kenttir. Burada da okyanus üzerinde mükemmel güneş batımı sahneleri çekmek mümkünse de, güneş doğuşunu hakkıyla çekebilmek için ta Miami'ye falan gitmek gerekir.

Bir aklıevvel, Los Angeles'da, daha doğrusu kıyıdaki Santa Monica'da bir güneş batışı çekip, filmi tersine oynatmayı düşünmüş. Aslında hiç de fena da bir fikir değil. Gerçek hayatta güneşin batışı ile doğuşu arasında manzara olarak çok az fark vardır.

Neyse, bunlar gün batımını çekmiş ve tersine gösterip, bir gün doğuşu sahnesi oluşturmuşlar.

Her şey çok iyi gitmiş, ta ki filmi izleyenler geri geri uçan martıları fark edene kadar...

Bu hikayeyi otobüste dinlemiştik, çok gülmüştüm 😍

Birinci dünya savaşı öncesi Warner Brothers, Paramount, Columbia gibi büyük firmalar hep Hollywood'a taşınmış. 1920'lerin sonunda ise eski ahbabımız Howard Hughes, burada filmlerini çekmeye başlamış.

Hollywood ve Hughes'ın hikayesini biraz da fiction'la karışık, zevkli bir biçimde okumak isterseniz Harold Robbins'in The Carpetbaggers kitabını kaçırmayın derim. Kitapta protogonistin ismi Howard Hughes değil Jonas Cord, ama öykü Hughes'un öyküsü.

Yine 1920'lerde, gayrimenkul satışını desteklemek için Hollywood Hills'deki tepelerden birine, ayrı ayrı harflerden oluşan "HOLLYWOODLAND" yazılı, devasa bir işaret koymuşlar. 1950'lerde bu harfler artık eskiyip, kırılıp dökülünce, Hollywood Ticaret Odası, Los Angeles belediyesiyle bu işareti tamir etmek için bir anlaşma yapmış. Bu anlaşmaya göre, sözcüğün sonundaki gayrimenkul satışını anımsatan "LAND", yani "arazi", "diyar" anlamına gelen kısmı kalkacak, sadece "HOLLYWOOD" kısmı kalacaktı.

Tepelerdeki ünlü Hollywood yazısı da işte böyle ortaya çıkmış.

Unutmadan, söyleyeyim. Yukarda "Hollywood Hills'in tepelerinden birine..." gibi bir şeyler yazdım. "Hollywood Hills", zaten "Hollywood Tepeleri" demek. "Hollywood Tepeleri, tepelerinin birine..." diye okuyup da gülmeyin bana. Hollywood Hills aynı zamanda bir semt ismi. Çevirmeden, sadece İngilizcesini okuyun 😛

İron Maiden'in bir şarkısında dediği gibi;

The Sheriff of Huddersfield locked in his castle
Look down on Hollywood Hills
The Sheriff of Huddersfield locked in his castle
You're our own Hot Rod on wheels

Iron Maiden'in menajeri Rod Smallwood için yazılmış bir şarkı. Adam çok pinti biriymiş. Hollywood Hills'de bir eve taşınmış ama hep guruba pahalılıktan şikayet ediyormuş. Gurup da gırgır olsun diye bu şarkıyı onun için yapmış. Şarkının içinde şerif olarak konuşan da Rod Smallwood'un kendisi zaten. Şerif benzetmesi ise Robin Hood'daki Sheriff of Nottingham'a ithafen. Komik bir şarkıdır, bir dinleyin fırsatını bulursanız...

Hollywood Hills

Bu arada İron Maiden gibi bir Ingiliz gurubun menajerinin Hollywood'a yerleşmesi de tesadüf değil, ama bu konuya daha sonra geleceğiz.

Hollywood'un gelişmesi sonrasında da sürmüş, film yıldızları, yönetmemler falan hep bu bölgeye yerleşmişler. İlerde bunlardan bazılarının detaylarına gireceğiz.

Filmler seslenmiş, renklenmiş, kaliteleri artmış, konuları çeşitlenmiş.

Ancak gelişen teknoloji bir çok endüstriyi olduğu gibi, Hollywood'un da tahtını sarsmış.

Bir kere artık güneş ışığı eski önemini yitirmiş. Bir çok sahne doğal ışığa gerek kalmadan Sound Stage denilen film stüdyolarında çekilebilir hale gelmiş.

Yine teknoloji sayesinde önce basit montajlama, sonrasında da post prodüksiyon esnasında, filmlere efektler aracılığı ile karmaşıklığı git gide artan müdehaleler yapılabilir olmuş.

Ancak en büyük darbe bilgisayarların gelişmesiyle vurulmuş. Önemli sayıda sahneler, aktör ve dekor olmaksızın, bilgisayarlarda hazırlanmaya başlamış.

Hollywood da bütün bunlarla birlikte bir mekan olarak yavaş yavaş eski cazibesini kaybetmiş.

Bana sorarsanız sinema bu günkü anladığımız haliyle ölmeye mahkum bir sektör sevgili arkadaşlar.

Gelişen teknoloji sayesinde, geleceğin film yıldızları tamamen bilgisayarda doğmuş, ete kemiğe hiç bürünmemiş sanal artistler olacak.

Sonasında interaktif sinema gelecek. Sinema filmleri bugün sizden bir girdi almadan başı, sonu belli, hiç değişmeden gösterilen senaryolar şeklindedir. Gelecekte izleyiciler de filme katılıp, gerekirse filmin sonunu bile etkileyebilecek katkılarda bulunabilecekler. Artistlere şuraya git, bunu söyle falan gibi komutlar verebilecekler.

Bu aslında çoktan başladı. Şimdilik onlara bilgisayar oyunları diyoruz, ve ana akım sinema seyircisine henüz tam anlamda ulaşmış değiller.

Ancak er yada geç ulaşacaklar ve sinema filmleri tarihe gömülecek.

Öngörebildiğim son aşama ise seyircilerin de film ortamına bizzat girecekleri üç boyutlu projeksiyonlar. Yani sadece seyretmeyecek, gittiğiniz filmin de bir parçası olup, içinde oynayacaksınız. Uzay yolunda bunun çok detaylı bir tasviri vardır. İsmi Holodeck. Yani Holografik Platform. Ancak 'Holodeck' sözcüğünün 'Hollywood' sözcüğüne yakınlığı da pek tesadüf olmasa gerek.

Unutmayın, Uzay Yolu'nun yaratıcısı Gene Roddenberry, hem akıllı mobil telefonları, hem de tablet bilgisayarları Steve Jobs'dan çok daha önce tasvir etmiş bir dahiydi. O yüzden benim yaşam süremde, dizideki Holodeck kadar karmaşık olmasa da, ona yakın bir konsepti görebilmek çok sürpriz olmayacaktır.

Umarım Hollywood ve Los Angeles yazılarımızın geri planını, yani dekorunu yeteri kadar oluşturabildik.

Bir sonraki yazımızda bol bol fortune-fame diyeceğiz. Iron Maiden ile başladık, Metallica ile bitirelim.

Heavy rings hold cigarettes
Up to lips that time forgets
While the Hollywood sun sets behind your back

And can't the band play on?
Just listen, they play my song
Ash to ash
Dust to dust
Fade to black

Fortune, fame
Mirror vain
Gone insane...
But the memory remains

Bizi izlemeye devam edin...

Walk of Shame

"Pas-han-hers... San-Diego... tu... Ti-hu-ana... geyt... nambır... tuuu!"

Durağın yarısı ayağa kalkıp, valizleriyle iki numaralı kapıya doğru hareketlendiler.

Açık havada, üstine saç bir çatı iliştirilmiş ufak bir otobüs durağındaydık. En fazla on beş yaşındaki Meksikalı çocuğun da "Gate Number Two" falan demesine gerek yoktu. Bir numaralı kapı solda, iki numaralı kapı sağdaydı ve aralarında iki metre ya vardı, ya yoktu. Uzun bir Greyhound otobüsü geldiğinde, her iki kapıyı da kaplıyordu zaten.

Otobüs yanaştı ve şoför otobüsün gideceği yeri gösteren ışıklı tabelayı çalıştırdı. Üzerinde Los Angeles yazıyordu.

Tijuana'ya gitmek için ayaklanan yolcular bir anda "Ooooo!", "Aaaaa!" oldular. Çocuk da bir şeylerin doğru gitmediğini sezinledi, otobüse baktı.

"¡Carajo!"

Sonra ilk anonsun 'etkisini kaybetmesi' için biraz bekledi ve...

“Pas-han-hers... San-Diego... tu... Ti-hu-ana... siiiiit!”

Bir nefes alıp devam etti.

“Pas-han-hers... San-Diego... tu... Los... An-he-les... geyt... nambır... tuuu!”

Kapının önündeki ufacık alan geriye dönen Tijuana ve otobüse bindmeye çalışan Los Angeles yolcularının birbirine girmesiyle karıştı tabi. 🐝Mezzy🐝 ve Jelena kendilerini otobüse attılar, ben de koca çantayı bagaj kısmına zar zor koyabildim.

Üç saatten az bir zamanda Los Angeles'a ulaşmıştık. İndiğimiz otobüs terminali biraz kuku bir yerdi, insana pek öyle güven vermiyordu. Durakta iki Alman kızla bizi Downtown LA'ye (artık Los Anheles'li olduk ya, LA diye yazabilirim) götürecek otobüsümüzün bekliyorduk.

Otobüs durağa yaklaşırken el salladım, ama şoför tınmadı bile, zum diye bastı, gitti.

Tam o anda kısa boylu, Temmuz'un ortasında üzerinde ceket, şapka, Hollywood filmlerin jönlerine 'sidekick' olacak gibi biri koşarak yanımıza geldi.

"Gördüm olanları!" diye heyecanlı bir şekilde lafa girdi. "Facia bu!, kabul edilebilir gibi değil!"

Adam öyle bir konuşuyordu ki, sanki bir cinayete tanık olmuştu. Altı üstü bir otobüs şoförü durmaya üşenmiş, basmış gaza gitmişti. Öyle sevimli bir hareket değildi, tamam, ama bu kadar da şova gerek yoktu.

Sonra Alman kızlara döndü. "Sizler de gördünüz değil mi? Gördünüz değil mi?"

Kızlar ne yapsın, zoraki biraz gülümsediler, sonra da kendi aralarındaki konuşmaya döndüler.

Bizimki hala kendi kendine konuşuyor, bir o tarafa, bir bu tarafa volta atıyordu. Cep telefonunu çıkardı, pıt, pıt bir şeylere bakmaya başladı, bu arada da aralıksız "fak", "şit" tabi...

Otobüs tarifesine bakıyormuş ki, bulunca yeniden başladı.

"Kırk beş dakika! Bu sersemin (dipshit diyor) yüzünden kırk beş dakika bekleyeceğiz burada!"

Pek aklım kesmemişti bu söylediğine. Geleli on beş dakika falan olmuştu ve aynı otobüs karşı yönden iki kere geçmişti.

Alman kızlar adamın yandaki dükkana girmesinden faydalanıp bize geldiler, gerçekten kırk beş dakika bekleyecek miyiz diye sordular.

"Yok ablacım, merak etmeyin" dedim, zaten hemen o sırada otobüs de geldi, bizler de bindik.

Eğer beşimiz de bilet almak için şoförü oyalamamış olsaydık, bu arkadaş dükkancıyı taciz ederken bu otobüsü de kaçıracaktı. Ceketi bir tarafta, şapkası uçmasın diye elinde, atladı otobüse.

Hemen bu kez otobüs şoförünü taciz etmeye başladı. Beni gösterip, "Bu arkadaş durması için el kaldırdı ama otobüs durmadı!" dedi. Ben de o anda arkaya doğru ilerliyordum. Şoför "Plakayı aldın mı?" diye film icabı sordu. Ben de kafamı sağa sola hayır anlamında salladım, yürümeye devam ettim. Şoför de "Tamam ben rapor edeceğim" dedi ama adam halen söyleniyordu.

Bizimki baktı ki şoför ilgilenmiyor, ön sıralardan yeni bir kurban seçti. "Bu arkadaş el salladı, önceki otobüs durmadı! Bu kabul edilebilir bir şey değil!"

Yan sıralardan bir zenci kadın lafa girdi.

"Kalifornia hep böyle. Louisiana'da böyle şeyler hiç olmaz."

Başka bir desperate housewife da kendi yorumuyla konuya dahil oldu. Böylece otobüsün ön saflarında bir tartışma gurubu oluştu. Hepsi bağırıyor, hepsi söyleniyordu.

Ben içimden bu insanların hiç mi işi yok diye geçirirken, Jelena bana bakıp, anlaşılmasın diye Fransızca "Ne biçim bir yer burası?" dedi.

Gerçi Los Angeles'a ilk gelişimiz değildi ancak bir öncekinde balayımızdaydık ve sevgili karmı hava alanından bir taksi ile Beverly Hills'deki otelimize götürmüş, mum ışığında akşam yemeğimizi yemiştik. On bir sene sonrası gibi Greyhound şehirler arası otobüs terminalinden bir belediye otobüsü aktarması ile otelimize gitmiyorduk o zamanlar. On sene evli kalınca böyle oluyor demek 💔

Şaka tabi! 😛

San Diego'dan uçakla Los Angeles'e geçmek, Ankara'dan Eskişehire uçakla gelmeye benziyor. Hem çok daha uzun zaman alıyor, hem de bir o kadar eziyetli. İşin aslı, iki şehir arasında uçak seferi olduğundan bile emin değilim.

Bir kenti ziyaret ederken de her zaman toplu taşımı kullanmaya dikkat ederiz sevgili karımla. Ucuzluğu bir kenara, bizlere ziyaret ettiğimiz şehrin bir havasını koklatır. Paris, New York gibi bir iki yerde zaten toplu taşımdan başka şansınız yoktur. Ne arabanızı park edecek yer, ne de kolayca taksi bulabilirsiniz. Taksi bulsanız da trafik yüzünden çoğu zaman saatlerce vakit kaybedersiniz.

Downtown'a geldiğimizde tartışmayı başlatan komik adam çoktan otobüsten inmişti ancak hatunlar hala otobüs şöförlerinin kabalıklarını birbirlerine anlatıyordu.

Buradan bindiğimiz ikinci bir otobüs bizi Hollywood'daki otelimizin kapısında bıraktı.

Walk of Fame

Otelimiz Melrose Avenue üzerinde, Paramount Stüdyolarına yüz metre uzaklıkta, Amerikan standardlarında tarihi bir binaydı. İsmi de zaten Hollywood Historic Hotel. Beverly Hills'deki lüks otellerin açılmasından sonra görünüşe göre eski ışıltısını biraz kaybetmiş de olsa hala cazibesini koruyordu.

1927 yılında Monte Cristo Island Apartments ismiyle kariyerine başlamış, sonra Hollywood Melrose Hotel ismini almış. Doksanlı yıllarda Amerikan Tarihi Eserleri listesine girmiş ve yeni ismiyle bir renovasyon geçirip, içi ve dışı yirmili yıllardaki orijinal haline getirilmiş. Çok güzel bir yer ve biz de çok memnun kaldık.

Otelin önünden tepelerdeki Hollywood yazısı görülüyordu.

Melissa on Melissa

Los Angeles kentinin Hollywood bölgesi çoğunlukla tek katlı yapıları, geniş caddeleri ile dikkatimizi çekmişti. Çok trafik de olmadığımdan bir Uber çağırıp, Hollywood'a gelen turistlerin yaptığı ilk şeyi yaptık. Yani Hollywood bulvarına gidip, Walk of Fame dedikleri, üzerinde artistlerin isimleri yazılı yıldızların bulunduğu kaldırımlarda yürüdük.

Burası ilk bakışta çok özel bir yer gibi göründü gözümüze sevgili arkadaşlar.

Bir kere adım atacak yer yoktu. Metrekareye en az dört insan düşüyordu. Bunların yüzde doksanı da turistti. Turistleri ayırmak da çok kolaydı, çünkü hepsi yıldızların ismini okumak için yere bakıyor, dan dun birbirlerine çarpıyorlardı. Geri kalanlar ise bu turistlere bir şeyler satmaya çalışan fırsatçılardı. Admı başı birisi size otobüs turu ya da hediyelik ıvır zıvır satmaya, çizgi roman kahramanları da onlarla birer resim çektirmeye ikna etmeye çalışıyorlardı.

Walk of Fame

Bu kadar keşmekeşi Times Square'de bile görmemiştim.

Bir Spiderman ile Captain America vardiyalarını bitirmiş, sırt çantalarıyla yürürken hem hamburger yiyiyor, hem de gevezelik ediyorlardı. Bir sihirbaz'ın sopası eğer son anda farkedip kafamı kaçırmadaydım gözüme girecekti.

Hollywood bulvarının en önemli noktası ise ünlü salonların bulunduğu bölge arkadaşlar.

Bunlardan Dolby Theatre ve El Capitan Theatre bulvarın karşılıklı iki taraflarında bulunuyor. Dolby Theatre’ın biraz ilerisinde ise Grauman’s Chinese Theatre var.

Dolby Theatre, Oskar ödüllerinin seremonilerinin yapıldığı salon. Çok büyük bir alış veriş merkezinin bir parçası olarak tasarlanmış. Jelena ve 🐝Mezzy🐝 için de Hollywood bulvarındayken tuvalet şeklinde hizmet veriyordu.

Dolby Theater

Dolby Theatre, Oskar törenlerinin olmadığı zamanlarda ise çok önemli konserlere ev sahipliği yapıyor. Burda kimler çalmış, kimler çalıyor diye hepsini yazsam bir sayfa tutar. Benim favorilerim Neil Young, Christina Aguilera, Céline Dion, Andrea Bocelli, Mariah Carey, Beyoncé, Elvis Costello, Vanilla Ice, Joe Bonamassa, Prince, kavalcı Ian Anderson ve Pink Floyd'un David Gilmour'ı.

Hemen karşıdaki El Capitan Theatre ise bir sinema salonu. Bir çok bilinen filmin premiere'leri burada yapılmış ve halen yapılıyor. Buranın en son sahib Disney olduğundan afişler çoğunlukla Disney filmlerine ait.

El Capitan

Dolby Theater'ın hemen ilerisinde ise Grauman’s Chinese Theatre var. Orijinal Star Wars'un premiere'i burada yapılmış. Şimdilerde ise bir IMAX sineması. Bu salonun girişindeki betonun üzerinde yüzlerce film yıldızının el ve ayak izleri ile imzaları var.

Bulvarın gerisi ise cafe'ler, fast food'cular, restoranlar, mağazalar, marketler, vesaire.

Ancak bu şatafatın saklayamadığı, ya da saklamaya bile çalışmadığı bir sefalet var ki, ne siz sorun, ne ben söyleyeyim sevgili arkadaşlar.

Ben hayatımda burası kadar büyük bir bok çukuru görmedim. Burasının ismi Walk of Fame değil, Walk of Shame olmalıydı bana sorarsanız.

Evsizlerin kaldırımda uyudukları...

Evsizlerin kaldırımda uyudukları, satıcıların bırakın rahatsız etmeyi, işi kabalığa, zorbalığa döktükleri, insanların birbirine bağırıp, çağırdığı, caddede aleni uyuşturucu kullanıp, kadın sattıkları, yürürken size omuz attıkları nefret bir yer burası.

Caddelerde dilenenlerin bir ikisinde üzerinde "Kokain ve karı için para lazım", ya da "S.kerim Trump'ı, bana para lazım" yazılı pankartlar vardı. Yarısı şaka, orası tamam da, diğer yarısı da vulgar işte. Çocuklar var o caddede...

Ben hayatımda bu kadar sevimsiz, kaba saba insanı bu yoğunlukta bir arada görmemiştim. Los Angeles'lılar bence anti-depresan falan kullanmadan hayatlarını zor sürdürürler.

Hard Rock Cafe Hollywood

Hollywood bulvarının hemen parelelinde Sunset Bulvarı vardır. Oraya da bir gidelim dedik ki, birileri bize saldırıp paramızı, iç organlarımızı çalmadıysa, aldıkları uyuşturucudan Amerikalıların deyimiyle 'stoned' olup, bizi farketmediklerindendir.

Hard Rock Cafe'ye oturup, bir şeyler içtik. Bir Hard Rock Nachoes söylemiştik. Hazırlayan hayvan öyle bir tuz koymuş ki, olasılıkla ya laklaka dalmış, ya da tuzluğun kapağı açılmış, bu da s.tir et yesinler böyle deyip göndermiş garsonla. Onu geri gönderdik, yenisi geldi ama getirende de bir surat, sormayın.

Hollywood Bulvarı elbette ki görülmesi gerekli bir yer, ancak çıtayı çok yükseltmeyin derim.

Başka bir Uber bizi Melrose Avenue'ya, otelimize getirdi. Yarın uzun bir gün olacaktı. Hemen yatıp, uyuduk.

San Diego

Deniz kıyısında bir yer için bir başkasının fikrini sorduğumda her zaman verilen cevaba biraz şüphe ile bakarım.

Özellikle sorduğum kişi Türk değilse.

Birçok na-Türk kişi için bir yerde deniz, kum ve güneş varsa, o yer sorgusuz, sualsiz "harika" olur. Halbuki, biz Türkler, her ne kadar sahillerimizin sapık bir yapılaşma ile ırzına geçmiş olsak da, ne mutlu ki halen iyi deniz, iyi güneş nedir biliriz, deniz ve güneş şımarığı bir milletizdir.

Zordur bizi her denizle, her güneşle, her kumsalla mutlu etmek.

O yüzden San Diego için İsviçre'deyken duyduğumuz methiyeleri biraz kuşkuyla dinledim.

İyi de ettim, yoksa San Diego'da tam bir hayal kırıklığı yaşayacaktım.

Ancak lütfen yazıya böyle ekşi başladım diye San Diego'yu kötü bir yer zannetmeyin. San Diego, çok güzel, çok temiz, sıcak bir deniz kıyısı kenti.

Ama hepsi o. Öyle çok ciddi bir "wow" faktörü yok.

Bir kere San Diego'nun denizi aslen okyanus, bildiğiniz Pasifik Okyanusu.

Okyanuslar genelde hem dalgalı, hem de bulanıktır. Öyle Ege koyları gibi pırıl pırıl bir denizi, koyları ve manzaraları yoktur. Özellikle gel-git yüzünden çoğu zaman yosunlar ve okyanusun organik de olsa diğer çöpleri kıyılara vurur. Gel-git'lerin "gel" zamanlarımda, yani high-tide varken, suyun dizinize kadar derinleşmesi için on beş dakika koşmanız gerekir. Okyanus kıyılarında bir de köpekbalığı falan gibi huysuz bir iki canlı türü vardır ki, bunlardan birini gördüğünüzde ağzınızın tadı kaçar.

Ege'yi görmüş bir insan bundandır, genelde okyanuslarda mutlu olamaz.

Burada işi, okulu ya da tanıdığı olmayan bir insan acaba hangi sebeple San Diego'ya ikinci kez gelmek ister diye sordum kendi kendime.

Cevabını bulamadım.

Bana sorsalar, hiç sıkılmadan yüzlerce kez San Diego'yu ziyaret edebilirim. Ama bir çok kişi gibi denizi ve güneş için değil, rıhtımda demirli, Midway isimli bir süper yapı yüzünden.

Dünyada bir kaç uçak gemisi müze haline getirilmiş, ziyarete açılmıştır, ancak bunların Amerikan olanları hep Essex sınıfı, ikinci dünya savaşından kalma, göreceli olarak küçük gemilerdir.

Midway ise, kendi ismiyle anılan Midway sınıfı modern ve büyük uçak gemilerinden biridir.

Midway'lerden bir boy büyüğü Forrestal sınıfı dört uçak gemisi hep hurdaya çıkarılıp, kısmen parçalanmış. Forrestal'lardan sonra iki Kirty Hawk sınıfı konvansiyonel uçak gemisi daha yapılmış, ancak bunlardan ilki denemelerde hedef diye kullanılıp, batırılmış. İkincisi yani John F. Kennedy ise müze olmayı bekliyor.

Bundan sonraki uçak gemilerinin tümü nükleer. Ancak bugün itibarıyla emekli olmuş Enterprise ve gelecekte emekli olacak diğerlerinin güvenli olarak müzelere çevrilebileceğinden emin değilim.

Kısacası Midway, katapultları, açılı iniş pisti, boyu ve uçak kapasitesi ile John F. Kennedy müze olana kadar görülebilecek, gerçek anlamdaki en büyük uçak gemisi sevgili arkadaşlar. Gerisi hep oyuncak.

CVN-71 numaralı USS Theodore Roosevelt

Ne var ki San Diego'yu çok şanslı bir günümde ziyaret etmişim. Midway'in tam karşısında Nimitz sınıfı, muvazzaf, dev bir nükleer uçak gemisi park etmiş, öyle benim resmini çekmemi bekliyordu. Bunun CVN-71 numaralı USS Theodore Roosevelt olduğunu ancak geri döndüğümüzde tespit edebildim.

Uçak gemileri o kadar büyük araçlar ki, insan üstündeyken bir gemide olduğunu unutuyor, sanki deniz kıyısında, karada yürüyormuş gibi oluyor, sevgili arkadaşlar.

Midway, New York'da demirli USS Intrepid'den sonra üzerinde bulunduğum ikinci uçak gemisiydi. Her ikisi de bana o karadaymışım hissini vermişti. Ancak daha bir kez bile bunlardan birine binip denize açılmadım. O yüzden okyanusun ortasında, saatte altmış kilometre hızla giderken ne kadar sallar, insan kendini ne kadar gemide hisseder bilemem tabi. Söylenene göre Midway, yalpalamasıyla meşhurmuş.

USS Midway, Altıncı filoda, Vietnam'da, Desert Storm'da ve daha bir çok operasyonda görev almış. Başından çok iş geçmiş. Kazalar,, yangınlar, alabora tehlikeleri, vesaire, vesaire. Ve başarılı bir kariyerin sonunda San Diego'da emekli olmuş.

Gemi üzerinde, çoğunluğu emekli denizcilerin oluşturduğu gönüllü müze görevlileri gelen misafirleri ağırlıyor, özellikle Vietnam'da bu gemide görevli pilotlar anılarını anlatıp, soruları cevaplıyordu.

İtiraf edeyim, bu gemi üzerinde bir hafta geçirebilirdim, ama San Diego'ya ayırdığımız bir günün ancak yarısı kadar vaktim vardı. Hemen tepeye, uçuş güvertesine koştum.

Midway'in üzerine sadece uçak gemilerinde kullanılan uçakları koymuşlardı. Bu da söz konusu uçakları gerçek habitatlarında görmeme imkanı sağladı.

Uçuş güvertesi

Örneğin New York'da, Intrepid uçak gemisinin üstüne bir SR-71 (aslen A-12), bir Concorde, bir de Uzay Mekiği falan koymuşlar, bu da komik olmuş tabi. Bu araçların bir uçak gemisinin üzerinde her hangi bir işi yok.

Uçuş güvertesindeyken NAS'dan havalanmış bir C-2 Greyhound üzerimden uçarak geçti, mutlu oldum. Gemide zaten abisi E-2 Hawkeye vardı, her santimetre karesini elleye elleye tavaf etmiştim 😛

Yine aynı üsten kalkma, olasılıkla Top Gun okulunun jet uçakları da bol bol üstümüzden uçuyorlardı ama çok ilgimi çekmediler. Bu günlerde donanmanın F-18'lerden başka jet uçağı kalmadı. Belki F-35'ler geldiklerinde biraz heyecan yaratabilirler...

Ziyaretçiler uçakların altını gölgelik olarak kullanıyor

Çok başınızı ağrıtmayayım. Yazabileceğim o kadar çok şey var ki bu müze hakkında, ancak okumaktan zevk alacak zar zor bir-iki kişi tanıyorum 😛

Ziyarete gelmiş emekli Navy ve Marine pilotlarının hallice kilolu eşleri ve Çinli turistler uçakların altını gölgelik olarak kullandıklarından çok zor resim çekebildim. Tepkimi de sesli ama Türkçe olarak belirttim. Ancak annelerine hitaben başlayan, ve müteakip diğer bir kaç tamamlayıcı kelime ile oluşmuş cümlelerimi anlayamadıkları için meyve sularını içip, laklak yapmaya devam ettiler.

Ben de Jelena ve 🐝Mezzy🐝'yi bıraktığım cafe'ye döndüm.

Melissa San Diego'da

San Diego'ya sabah inmiştik. Hava alanından aldığımız otobüsün şoförü, yolda oteli ararken konuştuğumuz insanlar hep çok iyi, çok kibar insanlardı. Hepsi İngilizce'yi çok iyi konuşuyor olsalarda kendi aralarında kullandıkları dil hep İspanyolca idi. Kent Meksika sınırında olunca, kentliler de böyle Mehikano oluyor işte.

Otele geldiğimizde biraz tadım kaçtı. Otel çok kötü sayılmazdı belki ama Las Vegas'ta Hard Rock Hotel'den çıkıp, kendimizi bu "Mexicano Cantina" 'sında bulunca bir kültür şoku yaşadık. Neyse ki sadece bir akşam kalacaktık burada.

Bavulları attık, yolda Jelena ve 🐝Mezzy🐝'yi bir cafe'ye bıraktım, uçak gemisini ziyaret ettim ve sonra ailemiz yeniden bir araya geldi.

Old Town

Santa Fe istasyonundan aldığımız bir trolley bizi limandan alıp, kentin Old Town isimli bölgesine götürdü. Bu trolley dedikleri aslında bildiğiniz tramvay. Amarikalılar, herkesin anladığı "Tram" dururken niye "Trolley-bus" 'ı hatırlatan bu kelimeyi bu kadar severler, anlamam.

San Diego’nun öyküsü Kaliforniya'nın diğer kentlerinden pek farklı değil. Önce İspanyollar yerlileri kovalamış, sonra Meksikalılar burayı sahiplenmiş, en sonunda da Amerikalılar çöküp, kenti Meksikalılardan almışlar.

Gittiğimiz Old Town da San Diego'nun Amerikalılar almadan önceki merkeziymiş, daha doğrusu kentin tümü. San Diego'nun o aralar nüfusu sadece bir kaç yüz kişiymiş.

Old Town

Şimdiye kadar gördüğüm en güzel, en şirin yerlerden biriydi bu Old Town. Binaların hepsi İspanyol ve Meksika zamanından kalma, "adobe" dedikleri, bizdeki kerpiçe benzeyen, topraktan yapılma "hacienda" isimli, uzun, tek katlı, bitişik villalar. İçerisi Meksika restoranları, cantina'lar, hediyelik eşya mağazaları ve elbette ki Meksikalıların kendileri ile dolu.

Tijuana'ya geçip, kıçınızı haydutlara kaptırmaktansa Old Town'u gezin, Meksika'yı görmüş sayılırsınız 😛 Biz 🐝Mezzy🐝'yi Tijuana'ya götürecektik, yemedi açıkçası.

Burada oturup bir margarita bir tekila içmemek, bir taco ya da quesadilla yememek bir tür sosyal suç 😛 Böyle diyorum ama zamanlamayı doğru yapamadığımız için yukarda yiyin, için dediklerimi biz ancak bir sonraki durağımızda yapabildik. Neyse ki San Diego'da Meksika restoranı bulma sorunu yok.

Gasslamp Quarter

Santa Fe istasyonunda geri dönüp, bir sonraki ziyaret noktamız olan Gasslamp Quarter'a, yani Gaz Lambası Mahallesine doğru yürüdük.

Burası Old Town'dan sonra, kent Amerikalıların eline geçince yeni merkez olmuş. Waterfront dedikleri sahilden başlayıp, yukarı doğru bir kilometre falan giden bir cadde ve etrafımdaki eğlence lokalleri var. İsmi Gaz Lambası ancak ilk kurulduğunda temel aydınlatma yöntemi gaz lambaları değilmiş. Bugün bulunan gaz lambalarının çoğu sonradan dikilmiş.

Ankara için Tunalı hilmi ne ise San Diego için de Gaslamp Quarter o. Ama bana sorarsanız altı-gıdıkladı seviyesinde bir yer. Çok da bir şey göremedik sizin anlayacağınız. Yine de bir İspanyol barında bir şeyler yedik, bir şeyler içtik.

Bir İspanyol barında bir şeyler içtik

Herhalde havadan ya da Meksika’ya yakınlığından olsa gerek, tüm kent afyon yutmuş gibiydi. Hayat yavaş, yavaş, sakin, sakin, tam bir "mañana pace" 'ile sürüyordu.

San Diego aynı zamanda bir üniversite kenti arkadaşlar. Etraf bu nedenle genç dolu ve fazlasıyla enternasyonel olmuş bir yer.

Bir sonraki durağımız olan Balboa Park, işte bu öğrencilerin toplanma merkezi olmuş. Dünyaca ünlü hayvanat bahçeleri de bu parkta.

Park tarifi zor bir büyüklükte. Her yer ağaç, orman, nehir, göl. Ancak burada yerleşik bir alan var ki, sanırsınız Rönesans döneminin Floransa'sı.

Parkın bu bölümünde bir kültür bombası patlamış gibiydi. Her yer müze, cafe, eskinin ODTU tarzı, öğrenciler çayırlarda, kek yiyiyor, yuvarlanıyorlardı. Bizim Hacettepe'de ise, okul binasından uzaklaşıp, kırsala çıktığımızda ayılar kovalardı bizi. Çok kıskanırdık ODTU'yü o zamanlar 😛

Her yer müze, cafe

Balboa parkında antropolojik insan kaburga kemikleri müzesinden, koyu renkli metalden modern heykeller müzesine kadar hayatımda ismini duymadığım bir dolu müzeyi gördüm. Eğer ilginiz varsa burada kendinizi kaybedebilirsiniz.

Yok eğer sıcaktan bayılmış, üç yaşında, jetlag bir kızınız varsa otobüse biner, otele dönersiniz.

Otelin yanında bir 7-Eleven'dan gece için kumanya aldık. San Diego'da 7-Eleven'larda homemade taco satıyorlardı, çok güldüm.

Otele gittik. Resepsiyonist bana "Buenas noches, señor" dedi. İnsanların beni sarı saçlı, mavi gözlü, güzel beyaz kızı düşürmüş ballı Hispanic zannedip, benle İspanyolca konuşmaları ilk defa başıma gelmiyor. Zaman zaman ben İspanyolca cevap vermeyince, ukalalık yaptığımı düşünüp, kızdıkları bile oluyor.

Fazla uzatmadan ben de "Buenas noches" dedim ve yürüdüm. Odaya çıktık., kapıyı kitleyip, zincirleyip uyuduk.

Ertesi sabah yine bir Greyhound otobüs terminalindeydik. En aşağı yüz kiloluk zenci kadın güvenlik görevlisi, ayağıyla çantaları iterken bağırıyordu.

"Open'em up! Lemme see what you got inside!..."

Hasta La Vista Vegas

Las Vegas'daki son günümüz Venetian otelinde başladı. Strip'in en havalı otellerinden biridir Venetian. Yine ismini çoğunuzun bildiği Bellagio, Caesar's Palace, The Mirage gibi ünvanının içinde bir yerde "mega" geçen bir otel.

Venetian'da, günün hangi saati olursa olsun, gün ışığında Venedik'in kanallarında gezer, akşama doğru da San Marco meydanına ulaşırsınız.

Venedik'i görmüş biri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki Venetian Las Vegas, gerçek Venedik'ten hiç de aşağı kalır bir yer değildir. Bazı yönlerden daha bile güzeldir denilebilir.

Örneğin Venetian, Venedik gibi kokmuyor! Kolunuzdan, bacağınızdan çeken satıcılar yok. Milyonlarca turistin arasında dan dun çarpılmadan, itilmeden, ezilmeden huzurla gezebiliyorsunuz. San Marco'yu su da basmıyor.

Bazı farklar da yok değil tabi. Mesela İtalya'daki Venedik'te her iki turistten biri Amerikalıyken, Amerika'daki Venetian'da ziyaretçilerin çoğu Çinli, Japon, Rus, Sırp ve Türk 😛

Ama Venedik, Venediktir sevgiki arkadaşlar. Hiç bir şey, San Marco meydanının deniz tarafındaki girişinde bulunan ve soldakinin üzerinde bir Venedik Aslanı'nın bulunduğu iki sütunun arasından bakınca gördüğünüz gondolların yerini tutamaz.

Venetian

Venetian restoranlarını ise sormayın. Yemek adları İtalyan olsalar da, tadları hep Amerikan 😛

Venetian size bir Venedik ambiansı verse de, Venedik hala gidilesi bir yer olarak kalıyor böyle sevgili arkadaşlar.

Aslında bu söylediklerimin çoğu Las Vegas'daki, temaları bilinen yerler olan otellerin tümü için geçerli. Paris, New York, New York, Luxor, Caesar's Palace, Monte Carlo (kapanmış), Aladdin (kapanmış), hep sizi alıp, dünyanın bir köşesine götürme iddasında olan oteller (di).

Bu otellerin temalarının ödünç alındığı gerçek yerleri görmüş olsanız da hala bu yerlerin Las Vegas şubeleri az ya da çok size oralarda göremeyeceğiniz ekstralar sağlayabiliyor.

Örneğin Paris ve NY NY, sizleri zaman içinde yüz, Caesar's ve Luxor ise bir kaç bin yıl geriye götürebiliyor. Bugün Roma'da kılıç-kalkan yürüyen bir gladyatör göremezsiniz mesela.

İşin özeti, size dünyada çok az görebileceğiniz hayvan türleri, roller coaster'ları, şovları, yemekleriyle Las Vegas Steip'deki oteller hep görülmeye değer yerler.

Bu otelleri ziyaret etmek ücretli değil ancak bazı şovlara para ödüyorsunuz haliyle. Bununla birlikte ziyaretlerin çok vakit aldığını hesaba katın derim. Caesar's Palace'ın Strip'deki levhasından eski Roma'nın Agora'sına gitmek neredeyse yarım saat alıyor.

Bütün gününüzü ayırıp, motive bir biçimde sadece otel gezeyim derseniz, ve tabi ki formdaysanız, günde dört civarı otel gezebilirsiniz. Oldukça iyi bir skordur bu. Eğer "Ay ben çok yoruldum şekerim!", ya da "Ay biraz alış veriş yapalım" havasında, hafif ehli keyifseniz bu sayı günde iki otele düşer.

Venetian

Las Vegas şovlarını da sakım ihmal etmeyin. Hemen her mega otelde birden fazla şov var. Müzikallerin Broadway'den bir lokma farkı yok. Ama şovlar sadece müzikallerden ibaret değil. Elvis clone'larından, gerçek müzisyenlere bir çok konser hemen her zaman mevcut. Sirklerden akrobasiye, revülerden sihirbazlara, Vegas'ta şov sıkıntısı yok.

Yine bir tavsiye, biletleri gidip otellerin gişelerinden almayın. Biraz sıra beklemeyi göze alırsanız biletlerinizi çok daha ucuza, Strip üzerindeki bilet noktalarından satın alabilirsiniz. Bu yöntemle iki kişi için yüz Dolar'a kadar tasarruf edebiliyorsunuz.

Yine, Las Vegas büfeleriyle meşhurdur. Girişte bir ücret ödeyip, yiyebildiğiniz kadar yiyiyorsunuz. Mutlaka deneyin tabi.

Kısacası bir haftayı kolaylıkla Strip'de geçirebilirsiniz. Bir de kumar oynamayı seviyorsanız değmesinler keyfinize.

Biz Las Vegas'a gelip, kumar oynamamış olmayalım diye arkadaşları beklerken toplam beş dolarlık oynadık. Jelena'da hala bir buçuk dolarlık bir bilet var, demek ki üç buçuk dolar kaybetmişiz 😍

Çocuklarla gitmeyi düşünürseniz, biz 🐝Mezzy🐝 ile çok zorluk çekmedik.

Venetian

Ancak fazlasıyla Amerikanvari bir kaç kısıtlama var ki, bazen insanın sinirlerini bozabiliyor. Örneğin bir masa bulup oturuyorsunuz, zart bir garson geliyor, "Ay burası bar bölgesi, çocuklara yasak!" diyebiliyor. Inanın abartmıyorum, yirmi santim ötede, bar bölgesinin sınırlayan platformun yanındaki bir masaya oturursanız, noproblem. Tamamen form over substance yani. Yirmi santim ötede oturdu diye elbette ki 🐝Mezzy🐝'nin ruhu kurtulmadı, ya da yirmi santim bu tarafta olsaydı sevgili kızım ayyaş olmayacaktı. Ne yapalım, when in Rome...

Bu gelişimizde biz çok Strip'e yoğunlaşmadık. Hem dayanılmaz sıcak, hem de 🐝Mezzy🐝 ile zor olacaktı, ancak en önemlisi diğer alternatifler çok daha çekiciydi 😍

Yine de numunelik, bir Venetian'a gidelim dedik. Hem de günlerdir hayatlarını durdurduğumuz sevgili arkadaşlarımıza bir iki saat de olsa bir mola verdirelim istedik. Böyle düşündük diye bize kızdılar biraz ama baskın basanın oldu tabi 😛😍

Jelena ve Melissa

🐝Mezzy🐝 ve Jelena aynı elbiseyi giymişlerdi. Çok şirin oluyorlar anne kız böyle asker gibi aynı üniformayı giydiklerinde ❤️ İkisi de Grand Canal ve San Marco'da diğer ziyaretçilerin gönlünü feth ederek dolaştılar. Sevgili kızıma doğum günü için bir Mickey Mouse kolye aldım. Sonra bir dondurma yedik ve arkadaşlarımızla bir araya gelip, akşam yemeği için rotamızı Hotel M'in büfesine çevirdik.

Bu büfe, Las Vegas'ı bilen biri olmadan bulunması imkansız bir oteldeydi. Hotel M genelde Las Vegas'ın lokallerimin gittiği bir otel ve casino. Yemekler ise mükemmel tabi, ancak beni tanıyanlarınızı şaşırtacağımı bilerek söylüyorum, üç günlük Las Vegas treatment'ınden sonra gerçekten bu akşam frene basmak zorunda kaldım.

Sevgili kardeşlerimle son akşamımızı geçirdik. Ertesi sabah da bizi hava alanına bıraktılar.

Yaşadığım yeri, şehri hatta ülkeyi çok sık değiştirdiğim bir hayatım oldu sevgili arkadaşlar, o yüzdendir, ne kadar sevsem, ne kadar iyi vakit geçirsem de yerlere ve kişilere veda etmeye alışığımdır.

Ancak itiraf edeyim, bu kez gerçekten zor geldi.

Yıllarımı birlikte geçirdiğim bu insanları uzun zaman sonra önce bulup sonra da geride bırakmak burnumun deliğini sızlatmıştı. Vegas,tan ayrılırken kalbimin bir parçası, bu bir birime komşu iki evde kalmıştı. Ancak bu sevdiğim insanları kendilerine kurdukları mutlu hayatın içinde görmek içimi ısıtmış, moralimi düzeltmişti.

Bu insanlar bizi öylesine candan karşılamış, öylesine düşünceli ağırlamışlardı ki, Jelena bir noktada dayanamadı ve "Siz cephede beraber mi savaştınız?" diye sormuştu. Sorunun cevabı "Neredeyse!" idi, ama o an gülümseyip, kapatmıştım konuyu 😍

Spirit havayollarının bir A-319'u, bizi bu güzel kentten alıp San Diego'ya götürmek üzere McCarren hava alanından ayrıldı.

Uçağın penceresinden Lake Mead görünüyordu...

Arizona

Las Vegas'tan çıkmış, Henderson'ı geçmiş ve artık çölün kahverengi-kırmızı renklerini görmeye başlamıştık.

Sonra Boulder City çıktı karşımıza. Hoover Dam'in inşaatı esnasındaki işçi barınağı hali çoktan kaybolmuş, modern bir yer haline dönüşmüş. İçine girmedik ama arkadaşım çok düzgün, çok güzel bir şehir olmuş dedi.

Sonra da Hoover Dam'in yanından geçtik. Ama bir tepenin ardında kaldığı için, "Gitmesek de görmesekte o bizim barajımızdır" olduk. Hoover Dam'i helikopterden görmüştüm, bu gelişimizde de uçakla inerken de bir kez daha gördük.

Hoover Dam, Colorado nehri üzerinde, büyük ve etkileyici bir baraj, ama sonuçta bir baraj işte sevgili arkadaşlar. Beton yani.

Yapıldığı zaman çok kişi görmek için gelmiş. Bunda biraz benim neslimin Keban Barajını ziyaret etmesindeki motifler var tabi. Zamanın en büyük barajı, bilmem kaç eyalete elektrik sağlıyor, çölün ortasında sulama yapıyor falan.

Hoover Dam'ı ilginç kılan bir başka özelliği ise yapılışı esnasındaki efsaneler.

Bu barajın yapımında beş küsür bin işçi çalışmış, bunlardan yüz civarı inşaat sırasında hayatını kaybetmiş. Amerika'da hala baraj yapılırken, kazayla betona düşen işçilerin, çıkarılması vakit alacağı için orada bırakılıp, üstlerine beton dökülmeye devam edildiğine inananlar var.

Hoover Dam bir beton yığını olsa da oluşturduğu Lake Mead gölü gerçekten görmeğe değer bir güzellik.

Gün ışığının durumuna göre doğal yeşilin ötesinde çok ilginç bir yeşil tonu, ya da mavi tonu rengi alabiliyor. Yine kıyıları çok ilginç, beyazımsı bir renkte. Bu kıyılar aslen alttaki kanyon tepelerinin zirveleri olduğu için de zig-zag'lar halinde gölü çevreliyor. O yüzden bu manzarayı havadan görmek çok daha ilginç.

Lake Mead'ı havadan görmek

Lake Mead'ı havadan görmek için, bir helikopter ya da uçak turuna alternatif olarak, Las Vegas'a gelmek için bindiğiniz yolcu uçağını kullanabilirsiniz. Biz gelirken Lake Mead sol taraftaki pencereden görülebiliyordu. İnerken dönüp, McCarran'ın pistlerini aksi istikametten almadığımızı düşünürsek, bunun hava alanının olağan operasyonlarında tekrarlayacağımı varsayabiliriz. Sözün kısası, Lake Mead'i görmek için Las Vegas'a gelirken uçağın sol tarafına oturun 😛. Los Angeles, San Francisco gibi batımsı bir yerden geliyorsanız da sağ tarafına oturun.

Hoover Dam tam Nevada ve Arizona eyaletlerinin sınırında sevgili arkadaşlar. Biz de Colorado nehrini geçtik ve 🐝Mezzy🐝'cik ilk defa Arizona topraklarına ayak basmış oldu.

Arizona her halde insanın kafasındaki Vahşi Batı resmine en çok uyan yerlerden biri sevgili arkadaşlar.

Bir kere uçsuz, bucaksız bir çöl. Ancak Arizona'yı özel yapan şeylerden biri, bu çölün bir kum çölü olmaması. Başka bir deyişle, çölde bol bol dağ, tepe ve kayalıklar var. Bu resmi bir de kahverenginin her tonuyla boyayın, ortaya dünyanın başka hiç bir yerinde göremeyeceğiniz manzaralar çıkıyor.

Hepimiz yeşil'i severiz tabi. Üstüne biz dünyanın en yeşil ülkelerinden birinde yaşama şansına sahibiz. Ancak Arizona'yı görmeden kahverengiyi o kadar küçümsemeyin derim. Her dağ, her kaya, her düzlük başka bir güzellik.

Arizona'nın kahverengisine bir de Colorado nehrini eklediğinizde ise ortaya gerçek mucizeler çıkmış. Grand Canyon bunlardan sadece biri, ki sonra ona geleceğiz zaten. Bu nehir Arizona kayalarını bin yıllar boyunca oyup, ortaya ressamların hayal güçleriyle bile çizip, boyayamayacakları manzaralar çıkarmış.

Nehir, bir de çölün ortasına su getirdiği için çöl yaşama kavuşmuş, kaktüsleri, çakalları, tilkileri, çıngıraklı yılanları ile ortaya tam bir Vahşi Batı geri planı çıkarmış.

Tommiks'in kızılderililer ile savaştığı, kervanları koruduğu, posta arabalarına refakat ettiği, haydutları kovaladığı mekanlar hep buraları işte.

Güneş yavaş yavaş yükselmiş, arabanın camları yine sıcaktan dokunulamaz hale gelmişti.

Willow Beach

Colorado nehrinin üzerinde, Willow Beach isimli bir parkta durduk. Hava öyle bir sıcaktı ki, sevgili kardeşim, arabanın motorunu durdurmadı ve 🐝Mezzy🐝'yi başında birimiz nöbetçi, arabanın içinde tuttuk.

Nehir burada bir dirsek yapıp dönüyordu ve bir sahil sayılabilecek kadar da genişlemişti. Etraftaki tepelerin ve suyun oluşturduğu ilginç bitki örtüsünün altında ortaya mükemmel bir manzara çıkmıştı.

Yeniden yola koyulduk. Bu kez hedef Kingman kentiydi.

Kingman önemli bir Route 66 konaklama noktasıymış. Zaten şehre girer girmez hemen sağda bir müze, orijinal bir de Route 66 tabelası vardı, yanında ise eski bir at arabası, bahçede de de eski model arabalar ve tren vagonları...

Western kokusu

Kingman'ın içinden geçen yol da zaten Route 66, bu yüzden yol boyu Historic Route 66 işaretlerini görmek mümkün.

Müze ise küçük olmasına rağmen oldukça ilginçti. Route 66 zamanlarından kalma benzin pompaları, arabalar, trafik işaretleri, araba plakaları gibi bol bol anı malzemesi gördük. Müzenin bir köşesinde de zamanın binalarını canlandırmışlardı.

Gezdiğimiz ikinci bir müzede de bol bol kızılderili-kovboy malzemesi vardı. Totemler, halılar, kilimler, battaniyeler, silahlar, eyerler, vesaire.

Dönüş yolunda hedeflerimizden birini daha gerçekleştirdik. Gerçek bir kaktüsle resim çektirmek!

Joshua Tree

Kaktüs yoğun bir alan bulup durduk. Oldukça ilginç kaktüslerin saysinde, çok ilginç resimler çektik. Ancak bu kaktüslerin isminin "Joshua Tree" olduğunu akşam yemekte sevgili kardeşlerimin kızından öğrenecektim.

Joshua Tree'yi U2'dan hatırlarsınız herhalde. Bu isim, ağaç ellerin açıp dua eden bir figüre benzediği için, Incil'de Joshua Peygamberin bir dua esnasında ellerini gökyüzüne kaldırdığı olaydan esinlenilip, Mormonlar tarafından verilmiş.

Güneş, gök yüzğnde alçalmaya başlarken Las Vegas'a doğru yola koyulduk. Hedefimiz Grand Canyon'ın arabadan bir manzarasını yakalamaktı. Yine yol üzerinde sevgili arkadaşım, Vegas'ın en ucuz Grand Canyon helikopter turlarının yerini gösterdi. Adam başı 39 dolar! Yürüyerek gezseniz daha pahalıya gelecektir! Biz İnternetten adam başı 300 dolara bulmuş, pahalı diye vazgeçmiştik.

Biraz daha ilerlediğimizde Grand Canyon'vari kaya yapılanmalarını görmeye başladık. Daha ileride ise South Rim dedikleri devasa kaya bloğunu gördük.

Aslen planımız içeri girmemek olsa da, hadi gidelim dedik, bastık gaza.

Arabayı park ettik ve bizi kanyonun içine götürecek otobüse bindik. On dakika sonra otobüs şoförü kadın beklenen anonsu yaptı.

"Ladies and gentlemen, the one and only Grand Canyon!"

Grand Canyon'u en kıse şekilde bir doğa harikası olarak tanımlayabiliriz, sevgili arkadaşlar.

En azından benim kayıtlarımda, bir doğa harikası, dünyanın başka bir yerinde göremeyeceğiniz bir güzelliktir. Rio Negro ve Rio Solimões nehirleri Brezilya'nın Manaus kenti yakınlarında birleşip, Amazon nehrini oluştururlar. Rio Negro'nun karanlık suları, Rio Solimões'un sarı suları ile karışmadan yüzlerce kilometre akar. Bu bir doğa harikasıdır. Arjantin, Brezilya ve Paraguay sınırındaki Iguaçu şelaleleri bir doğa harikasıdır. Kapadokya bir doğa harikasıdır. Çünkü böyle yerlerin bir ikincisi yoktur.

Grand Canyon'da böyle bir yer işte sevgili arkadaşlar. İnsan gördüğünde kendisinin doğa karşısında ne kadar küçük olduğunu idrak ediyor.

Colorado nehri milyonlarca yıl boyunca, çok daha önce bir iç deniz olan bu alanı, oymuş, oymuş ve ortaya dört yüz elli kilometre uzunluğunda, ama en etkileyicisi, iki kilometre derinliğinde bu inanılması güç sanat eserini çıkarmış.

Grand Canyon

Kanyonun duvarları bir ressamın fırçasından çıkmışcasına, değişik renkleri ve şekilleriyle akla ziyan bir manzara oluşturmuş.

Grand Canyon çoğunlukla Kızılderililere ait bölgelerden oluşmuş. Otobüsümüz de bizi Hualapai yerlilerinin arazisinde ilk durağımızda bıraktı. Hualapai Yerlileri Skywalk isimli, altı cam bir platform yaparak bu doğa harikasının ırzına geçmişler. Bu güzelliği akvaryum gibi, bir camın ardından görmek bence saçmalık. Yine bir iki noktaya Las Vegas kılıklı modern binalar dikmişler ki, ırza geçme, toplu tecavüze dönüşmüş.

Bu zırvalara kafanızı çevirdiğinizde ise dünyanın en görülmeye değer manzaralarından biri var tabi.

Yamaçları çok doğal, kendi haline bırakmışlar. Yükseklik korkunuz varsa yaklaşmayın. İki bin metre aşağıda akan Colorado nehrini görmek için bayağı kenara yaklaşmanız gerekiyor.

İyice alçalan güneş, içlerindeki demir cevherinin paslanmasından kırmızıya çalan kayaların rengini daha bir güzel açığa çıkarmış.

Grand Canyon

Kanyon'un içinde olmasa da çok yakınında çöl kumlarının taşlaşarak oluşturduğu bir vadi var. İsmi Valley of Fire. Yine inanmak için görülmesi gerekli bir yer. Bütün kayalar portakaldan vişne rengine kırmızının tonları. Total Recall, Star Trek gibi bir çok Mars filmleri burada çekilmiş. Ben yine havadan görmüştüm, ama bir gün kamerayı alıp gitmek isterim.

Bölgede başka ziyaret noktaları da var. Horseshoe Bent isimli bir kanyon örneğin, hiç görmesem de görmüş kadar olduğum bir yer. Fotoğrafı en çok çekilen kanyondur herhalde. Colorado nehri, burada bir tepenin etrafını at nalı şeklinde çevrelemiş.

Yine görmediğim ancak ününü duyduğum bir Zion park'ı da listemize ekleyelim.

İkinci durağımıza gitmek üzere otobüsü beklerken sıradan bir Amerikalı kız sordu.

"Neredensiniz?"

Bazı Amerikan hatunlarının vardır bu huyu. Sırada sessizce bekleyemezler, kendilerini konuşmak zorunda hissederler. Genelde niyetleri iyidir, ama çoğunluğunun, nasıl söyleyeyim, sizle konuşmayı sürdürecek birikimi yoktur. Bir noktadan sonra bir şey söyleyip, sinirinizi kaldırırlar genelde.

Grand Canyon

Arkadaşım "Las Vegas'tan" dedi.

"Ama sizin aksanınız var!"

Adam yirmi küsür senedir Vegasta yaşıyor, ve evet Las Vegas'tan geldik buraya. Soru nerelisiniz değil, hangi diyardan buralara geldiniz gibiydi zaten. Sana da yalan söylemek gibi bir zorunluluğumuz yok. Üstüne, Vegas'ta yaşayanların yüzde sekseni Ingilizceyi ikinci dil olarak konuşur, hepsinin aksanı var. Aksanımız varsa da var, what's your point?

Arkadaşım, "Haklısın, ben Nijeryalıyım." dedi.

Kız da bize küstü, iyi mi?

İkinci durağımız biraz daha yüksekteydi. Jelena korktu ve 🐝Mezzy🐝 ile yamaca inmedi. Biz yine manzaranın tadını çıkarıp, bol bol resim çektik. Ben bütün gün yaptığım gibi kafama su dökerek dolaşmaya devam ettim.

🎶 I'm a poor lonesome cowboy 🎶

Geri dönüş için yola koyulduğumuzda güneş artık batıyordu. Çok güzel bir bulut batan güneşi kapamış, ortaya inanılmaz güzel renkler saçıyordu. Sevgili kardeşime rica ettim, otoyolda kenara çekti.

Arizona'nın uçsuz, bucaksız çölünde, başı, sonu olmayan bir otoyolda, güneş batımında bir "🎶 I'm a poor lonesome cowboy 🎶" resmi çektik.

Çok güzel bir gün geçirmiştik, ancak bu gün gezimizin belki de en yorucu günü olmuştu. Outbeck's et restoranında birer dinozor bifteği yedik ve şarabımızı içtik. Geldikten sonra başka bir garsonun onayıyla masa değiştirip, bunun kapsama alanına girdiğimiz için bize küsen eşek garsonun ukalalığı bile et ve şarabın güzelliğini bozamadı.

Otele gittik ve kendimizden geçtik.

Get Your Kicks

Bobby Troup Pennsylvania'da yaşayan bir besteciymiş. 1941 yılının kim bilir hangi gününde, Hollywood'da film müzikleri yapabilir miyim demiş ve karısı Cynthia ile Buick marka arabalarına atlayıp, batıya doğru yola düşmüşler.

Önce 40 numaralı otoyolu alıp Chicago’ya, oradan da 66 numaralı otoyolu alıp on gün sonra Kaliforniya’ya ulaşmışlar. Los Angeles'a vardıklarında Bobby Boy bu yolculukları için bir şarkı yazayım demiş. 40 numaralı otoyolu anlatan bir şarkıya başlamış ki, karısı Cynthia ona 66 numaralı otoyolla kafiye yapan başka bir şarkı ismi önermiş.

"Get Your Kicks on Route 66”

Dünyanın İngilizce konuşulan kısmında bu şarkıyı bilmeyen yoktur. Dünyanın geri kalanında ise müziğe biraz meraklı herkes bu efsanevi şarkıyı duymuştur. Nat King Cole, Chuck Berry, The Rolling Stones, Depeche Mode ve yüzlerce başka gurup bu şarkıya cover atmışlardır.

Sadece ünlü değil, çok da güzel bir şarkıdır.

If you ever plan to motor west,
Travel my way, take the highway that is best.
Get your kicks on Route sixty-six.

Birgün batıya araba ile gideyim dersen,
Benim gibi git, en güzel otoyolu al,
66 numaralı otoyolda eğlen, mutlu ol.

Sevgili kardeşim Las Vegas'a geldiğimizde nereleri görmek istersiniz diye sormuştu, ben de bir Route 66 tabelası bulabilir misin, altında bir resmim olsun demiştim. Bırakın Route 66 tabelasını, bizi Route 66'in dangadanak tam kalbine götürdü.

Neresi derseniz, cevabi yine "Get Your Kicks" 'in sözleri içinde geçiyor....

Flagstaff, Arizona.
Don’t forget Winona,
KINGMAN, Barstow, San Bernandino.
Won’t you get hip to this timely tip:
When you make that California trip
Get your kicks on Route sixty-six.

Berry söylerken "Kingsman" diyor, külliyen yanlış. Doğrusu "Kingman", nokta 😛

Biz de 'got our kicks on Route 66' yaptık (teknik olarak Route I-93 South, çünkü artık Route 66 isimli bir otoyol yok, ama bu konuya daha sonra geleceğiz), ve yine mahşeri bir sıcakta rotamızı yüz mil kadar ötedeki Kingman'a çevirdik.

Kingman Arizona

Bu Route 66 meselesi biraz karışıktır, okuduğum ve dinlediklerim ışığında dilimin döndüğünce anlatayım.

Beyaz adam Kuzey Amerika'ya, doğu sahillerinden yerleşmeye başlamış. Kuzey Amerika'nın batısı sonradan, altın, petrol tarımı zorlaştıran iklim koşulları gibi nedenlerle şehirleşmiş.

New York, Boston, Philadelphia gibi doğu kıyısı şehirleri "modern" sayılırken, batının "vahşi batı" olarak isimlendirilmesi bundandır. Doğu kıyılarında Fransız ve İngilizlerin koloni zamanlarından kalma, iyi kötü bir polis gücü, yargı ve ordu varken batı çok daha bakir, eline silahı alanın dayılık yaptığı bir yer halindeymiş.

Bunun sayesinde de bizler Tommiks (aslen Captain Miki), Tom Braks (aslen Alan Mistero), ya da Tex (bunun ismini değiştirmemişiz, Teks yapmışız ama o sayılmaz) gibi Western kahramanlarla tamışma fırsatı bulduk. 'Western' sözcüğünün kendisi zaten 'Batılı' demektir.

Konumuzla çok fazla ilgisi yok ama tamamlamak bakımından söyleyelim, Amerikan Bağımsızlık Savaşı kahramanları, hani şu Kırmızı Urbalı, Red Coat dedikleri Ingilizlerle savaşan patriotlar, yukardakilerin aksine hep doğu kıyısından gelmedir. Captain Swing (aslen Captain Mark), Teksas'daki Çelik Bilek (aslen Blek) hepsi batıya binlerce mil uzaktandır.

Bu arada 'Blek' isimli birine 'Çelik Bilek' diye bir isim uydurabilen yaratıcılığın önünde saygı ile eğiliyorum. İşin daha da komiği, çizgi roman'a ismini veren ancak romanın içinde haliyle bir kere bile adı geçmeyen Teksas eyaleti, hem binlerce mil güneydedir, hem de o sıralar Amerika sınırları içinde bile değildir. Meksika'nın bir parçasıdır.

İşte böyle.

Vahşi Batı, altın arayıcıların, kanun kaçaklarının, çiftçilerin, yeni bir hayata başlamak isteyen ailelerin akın ettiği bir bölge olmuş o zamanlar.

Ancak bu insanların doğudan batıya gidişleri biraz problem olmuş. Hak verirsiniz ki tarifeli JFK-LAX uçak seferleri yoksa, aralarında üç saatlik saat farkı - dikkat üç saatlik yol demiyorum, olan iki kıyı arasında yolculuk 'biraz' uzun sürebilir.

Bu yolculuğu bırakın kolaylaştırmayı, olası kılabilmek için onlarca yıl düşünüp çalışmış Amarikalılar.

İlkin 1857'de 35'inci parelel boyu, topraktan bir wagon yolu yapmışlar. Bu 'wagon' dedikleri, filmlerden, resimli romanlardan bildiğimiz posta arabaları - hani şu kızılderililerin etrafında dönüp, ok attıkları arabalar.

Sonraları, bazen eyaletler, bazen özel teşebbüs bu doğu-batı yolunun parçalarını yapmaya başlamışlar. O aralar her parçanın kendine ait bir yol numarası değil "Yalnız Yıldız", "Eski Patikalar" falan gibi birer ismi varmış.

1925 yılında federal hükümet, halka açık ulusal otoyolları düzenleyen bir yasa çıkarmış. Yine bu yıllarda Chicago'yu Los Angeles'a bağlayacak bir otoyolun ilk planları yapılmış.

Aynı yasa kapsamında, bu yeni yola her eyalette geçerli olacak 66 numarası 1926 yılında verilmiş.

Route 66 ile ilgili özel kanun 1927'de çıkarılmış ve bu yolun asfaltlanıp tamamlanması 1938'i bulmuş.

O zamanın teknolojisi ile çok ciddi bir mühendislik çalışması yapmış Amarikalılar. Kazılar, köprüler, ve herşeyden önemlisi asfalt. O yıllarda diğer otoyollar genelde çakıl ya da tozla kaplıymış,

Dört bin kilometre uzunluğundaki bu yol üstünde tahmin edeceğiniz üzere sayısız otel, motel, benzin istasyonu, restoran, mağaza, eğlence yeri, sinema, kumarhane ve kerhane açılmış.

Bu otoyol yine tahmin edeceğiniz üzere yapıldığı gibi kalmamış. Bazı yerleri değiştirilmiş, bazı yerleri uzatılmış, yeni şeritler eklenmiş, şehirliler etrafımda transit hale getirilmiş, vesaire. Bunun bir zararlı etkisi ileride karşımıza çıkacak.

Route 66 optimize edilmiş bir otoyol değilmiş. Yani iki nokta arasındaki en kısa güzergaha yapılmamış. Eyaletler de, özellikle ilerleyen inşaat ve mühendislik tekniklerini kullanarak, Route 66'dan ayrılıp, yolculuğu kısaltan Parkway, Turnpike, Expressway falan diye isimlendirdikleri 'korsan' otoyollar yapmaya başlamışlar.

1956 yılımda ise otoyollarla ilgili yeni bir yasa çıkmış, Eyaletlerarası Otoyollar Yasası, ya da orijinal ismiyle 'Interstate Highway Act'. Bunu çıkaran da savaş sırası ve sonrasında Almanya'daki 'autobahn', yani otoban sistemini görüp, etkilenen Eisenhower.

Bu yeni yasa otoyollar için bol bol fonlama ile birlikte yeni bir çok standard getirmiş. Örneğin hız limitleri, trafik ışıklarının sadece ücret gişelerinin ya da çıkış rampalarımı önünde olması, vesaire.

Ancak bu yeni sistemin bence en işe yarar yeniliklerinden biri otoyolların numaralandırma sistemi olmuş.

Bu sisteme göre, tek ve iki basamaklı Interstate otoyollar asıl, üç basamaklılar da tali otoyollardır.

Asli otoyollarda çift numaralılar doğu-batı, tek numaralılar kuzey-güney doğrultusunda giderler. Bu numaralar batıdan doğuya, güneyden kuzeye artarlar. Böylece bir otoyolun numarasına bakıp, ne yöne gittiğinizi anlayabilirsiniz.

Neyse, Amarika'da ağır vasıta ehliyeti almayacağınıza göre çok detayına girmeyelim, tali yolların da işe yarar bir kodlama sistemi var yoksa 😛 Yine de bir gün otoyolda kaybolup, yolun numarasının tek mi, çift mi olduğuna bakarak yolunuzu bulursanız, bana bir email atın 😛

Bu yeni Interstate otoyollar ya bazen doğrudan Route 66'in bir parçası olmuş, ya da Route 66'in bir parçasını kısalttığı için onu işe yaramaz hale getirmiş.

Route 66'in ortadan kalkmasının her eyalette hayli melodramatik bir öyküsü var, çok başınızı ağrıtmayayım. Sözün kısası, en sonunda resmi olarak Route 66 yürürlükten kalkmış, yerini Interstate Otoyollara bırakmış.

1986 yılımda, ilk Arizona'da başlayıp, diğer eyaletlerde de kısmen tekrarlanmış bir Route 66'i canlandırma projesi çerçevesinde, Route 66'in geçtiği yollara "Historic Route 66", yani "Tarihi Route 66" tabelaları konmuş.

Ancak Route 66 anmalarının pirim yaptığını anlayan her eyalet, zart zurt her yere bir Route 66 tabelası, bir Route 66 müzesi açmış. Orijinal Route 66 olmayan bazı yerler de böylece Route 66 şeklinde turistlere pazarlanmış.

Biz orada yaşayıp, ilgisinden dolayı bilgisi olan arkadaşım sayesinde bilinçli olarak yaptık gezimizi. Eğer aynı imkanınız yoksa, önceden biraz okuyup "doğru" Route 66'e gitmenizi tavsiye ederim.

Şimdilik bu kadar. Sonraki yazımızda başta Kingman, Arizona’ya gidiyoruz...