Tarihi Yanlışlar

Kırk beş yaşımdan sonra, benim kuşağıma önemli bir borcumu ödemeye karar verdim. Bu görevi, tarihi bir kaç yanlışı düzelterek yerine getireceğim.

Konumuz çizgi-roman, yani Tommiks ve Teksas!

Captain Miki

Öncelikle Türkçede çizgi-roman'ın argosuna ismini veren kahramandan başlayalım. Tommiks. Tommiks İtalyan asıllı bir çizgi-roman. Çizerler EsseGesse gurubu, Torino'lu üç ressam. Tommiks ilk 1 Temmuz 1950'de yayınlanmış ve Balkan ülkeleri, Türkiye ve İskandinavya’da çok popüler olmuş. Gelelim, Tommiks'le ilgili tarihi yanlışlara.

Bir kere Tommiks'in adi Tommiks değil, Miki. Bayaa bildiğiniz Miki :) Captain Miki diye adlandırılmış bu çizgi-roman (Captain=Kaptan=Yüzbaşı, yani Yüzbaşı Tommiks'in Yüzbaşı’sı doğru çevrilmiş Türkçeye). Hayalleriniz biraz çatırdamaya başladıysa, simdi kesin kırılacak, çünkü Konyakçı aslında Konyakçı değil, yani İtalyancada orijinal adi Doppio Rhum, Türkçesiyle Duble Rom. Aslında isminin "Romcu" olması gerekirken herhalde Romcu öyle insanın ağızını dolduramadığı için daha kallavi olan "Konyakcı" seçilmiş isim olarak. Neyse, Doktor Salasso orijinal çizgi-romanda da Doktor Salasso.

Blek

Tommiks'in olduğu yerde Teksas olmaz mi? Olur tabii. Ama Teksas Tommiks'den çok daha batık. Orijinaline dönüp farklılıkları göstermeden, Türkçe yayınlandığı seklinde bile mantığa ters gelen bir özelliği vardır Teksas'ın.

Hiç düşündünüz mü niye bu çizgi-romanın adı Teksas? Hikayede Teksas diye bir karakter yoktur. Olaylar Teksas eyaletinde de geçmez - o zamanlar Teksas Meksika'nin bir parçasıydı ve İngilizlerle Amerikan vatanseverlerin bildiğim kadarıyla Teksas'ın yakınına bile geldikleri vuku bulmamıştır. Ama bizimkiler herzedense Teksas ismini daha yakışıklı bulmuşlar ki anlamsız bir şekilde bu çizgi-roman’ın adı Teksas kalmış.

Neyse, dönelim bu çizgi-romanın aslına. Teksas da Tommiks gibi EsseGesse'nin bir yapıtı. Ilk macerası Tommiks'den birkaç yıl sonra, 3 Ekim 1954'de yayımlanmış. Asil adi "Il Grande Blek", yani Türkçesiyle Büyük Blek, Muhteşem Blek falan gibi. Buyurun size bizim versiyonumuzdaki kahramanın adinin kökeni. İtalyanca Blek olmuş bizde Bilek. E Bilek'in başına da Çelik yakışmazmı? Alin size Çelik Bilek :)

Bilek'in arkadaşlarının yada İngilizcedeki seksi söylemiyle Side-Kick'lerinin isimleri çok fazla hoyratlanmamış çevride. Bizim Rodi'nin asil adi Roddy ve Prof. Oklitus ise aslinda Occultis. Olur o kadar fark.

Comandante Mark

Üçüncü EsseGesse yapıtı ise Kaptan Swing. Eylül 1966'da aramıza katılmış. Asıl adi Comandante Mark yani Komutan Mark. Bizdeki ismi Fransızca versiyonundan gelmiş, Kaptan Swing! Ne alaka, nerden Kaptan Swing olmuş, en ufak bir bilgim yok. Bu arada eşim de tartışmaya katkıda bulundu. Sırbistan’da Kaptan Swing Kaptan Mark'miş. Arkadaşların adları yine çok farklı değil. Mister Blöf aslında Mister Bluff, Gamlı Baykuş ise Gufo Triste yada İngilizcesiyle Sad Owl (Üzgün Baykuş).

Başka bir tarihi EsseGesse Alan Mistero, yani bizdeki adıyla Tom Braks (niyedir bilinmez, muhtemelen Tom ismi Tommiks'le tuttu diye). Baron'un titri biraz değişmiş Türkçeye geçerken. Kahramanımız aslında bir Kont, Baron değil. Tonton'un asıl adı ise Polpetta, yani İtalyanca Köfte!

Bu arada (hiç sevememiştim ama) Kinowa'nin da EsseGesse'nin bir yapıtı olduğunu söyleyip Zagor'a gecelim.

Alan Mistero

Zagor da İtalyan kökenli bir çizgi-roman. İlk olarak 1961 yılında yayımlanmış. Zagor orijinalde de Zagor, ismi değişmemiş. Burada sürpriz yok ama Zagor’un asıl ismini bilmediğinize eminim. Zagor’un asıl adı Patrick Wilding. Baba adi Mike, ana adi Betty :) İkamet adresi Darkwood ormanı, Pennsylvania, ama gerçek hayatta Darkwood diye bir orman yok. Kızılderili’ce de adı Za-gor-te-nay ama bu da balon, hiçbir Kızılderili dilinde bu Baltalı Ilah anlamına gelmiyor. İngilizce lakabı The Spirit with the Hatchet Türkçeye Baltalı Ruh olarak çevrilir, ilah değil!

Zagor’un en ilginç özelliği, savaş çiğliği, yani su bildiğimiz AHHHHHHYAAAAAAAAAK!. Bu AHYAK, yaratıcısının kendi ifadesiyle AJAX'dan gelmiş ama ayni isimli bir deterjan markası olduğu için telif hakları gibi problemler yasamamak adına biraz iteleyerek AHYAK olmuş.

Ciko'ya gelirsek orijinal adi Chico, sadece yazılış farkı. Cikonun gerçek adını biraz uydurmuşuz. Orijinali "Don" Chico Felipe Cayetano Lopez Martinez y Gonzales.

Mandrake (Merak ederseniz doğru okunuşu Men-Dreyk) bir Amerikan çizgi-romanı. Narda, Theron, Hojo, Sef, Magnon, Lenore, Karma ve Xanadu (Merak ederseniz doğru okunuşu Ze-nadu) hep ayni. Ancak Abdullah'da bayağı uçmuşuz. Abdullah'in orijinal adi Lothar :)

Kısaca diğerlerine bakarsak, yine İtalyan yapımı Zembla ve arkadaşlarının (hayvanlar dahil) isimleri hep aynı, sadece Zıpzıp'ın asıl adı Petula.

Yine İtalyan yapımı Mister No'nun her şeyi aynı, gerçi pek arkadaşı yoktur ama...

Teks de İtalyan, sadece adi Tex diye yazılıyor. Çok popüler olmasına rağmen hiç sevememiştim...

Uzun oldu ama iste böyle, yıllardır doğru bildiğimiz yanlışlar. Kendimi kuşağıma borcumu ödemiş sayıyorum.